Op 25 mei 2022 heeft Thuiswinkel.org in samenwerking met partners, waaronder Veiliginternetten.nl en ECP de handige online hands-on tool en scamadviseur ScamCheck gelanceerd. ScamCheck biedt consumenten de mogelijkheid om een domeinnaam in te voeren en zodoende te controleren of het domein door ScamCheck als (mogelijke) scam wordt beschouwd.
Om tot de beoordeling van een mogelijke scam over te kunnen gaan, raadpleegt ScamCheck een aantal (openbare) bronnen. Op basis van de informatie die uit deze bronnen naar voren komt, kan ScamCheck een beoordeling geven over de domeinnaam die door de consument is ingevoerd.
ScamCheck werkt hierbij samen met consumenten en ondernemers, want iedereen kan informatie aandragen over de (on)betrouwbaarheid van een website. De Trustscore waar ScamCheck de beoordeling op baseert, wordt gevuld door Nederlandse partijen zoals Thuiswinkel.org, Kamer van Koophandel en internationale partijen zoals Trustpilot, Quad9, ScamAdviser en Netsweeper.
Tezamen met het controleren van deze openbare bronnen worden ook technische controles gedaan op de website. Er wordt dan gekeken naar de domeinnaam van de website en de oprichtingsdatum. Al deze informatie gecombineerd leidt ertoe dat de tool ScamCheck met een Trustscore en een oordeel komt. Hierbij geeft ScamCheck aan of de website waarschijnlijk wel of niet legitiem is. Deze Trustscore komt tot stand door logische relaties te leggen tussen diverse databronnen.
De werkwijze van ScamCheck kan voor een website-eigenaar tot gevolg hebben dat zijn website onterecht als scam wordt beoordeeld. Als een domeinnaam onterecht zo wordt beoordeeld, kan dit voor de website-eigenaar grote gevolgen hebben. Om dergelijke fouten te voorkomen, heeft ScamCheck een zorgvuldigheidsplicht. Zodra ScamCheck deze zorgvuldigheidsplicht schendt, kan sprake zijn van een onrechtmatige daad.
Om te kunnen bepalen of sprake is van een onrechtmatige daad, speelt de belangenafweging van twee grondrechten een belangrijke rol, namelijk het recht op vrijheid van meningsuiting van ScamCheck en het recht op privacy (en meer specifiek, het recht op reputatie) van de website-eigenaar. De Hoge Raad heeft in 1983 een aantal factoren geformuleerd om deze belangenafweging te kunnen maken.
Voor ScamCheck is voornamelijk de factor of er sprake is van feitelijke berichtgeving of een waardeoordeel belangrijk. De Hoge Raad stelt namelijk dat een mening een minder grote impact op in dit geval een website-eigenaar, kan hebben dan feitelijke berichtgeving. Bovendien heeft het advies een rechtmatig belang en doel, namelijk het waarschuwen van consumenten voor een website die mogelijk onveilig is en het ondersteunen van website-eigenaren die willen aantonen dat ze een legitieme website hebben.
Na toepassing van de factoren van de Hoge Raad kan worden geconstateerd dat het belang van ScamCheck hoogstwaarschijnlijk in alle gevallen zwaarder weegt. Dit komt doordat het advies van ScamCheck enkel een waardeoordeel is en ScamCheck niet pretendeert dat de Trustscore de feitelijke waarheid is. Daarnaast blijkt bij het genereren van de Trustscore op basis van welke bronnen de Trustscore tot stand is gekomen, waardoor dit ook bijdraagt aan de zorgvuldigheid van het gepubliceerde resultaat.
Bovendien biedt ScamCheck ook de mogelijkheid voor de website-eigenaar om de zogenaamde Trustscore die aan de website wordt toegekend, aan te vechten. Dit is dus een recht op rectificatie voor de website-eigenaar. De website-eigenaar moet zich kunnen legitimeren en kunnen laten zien dat de website wel betrouwbaar is, bijvoorbeeld door middel van inzage in bankafschriften. ScamCheck gaat dan nog eens kijken naar de domeinnaam en past dan of het oordeel aan, of de Trustscore.
De nieuwe tool ScamCheck draagt bij aan het consumentenvertrouwen omdat consumenten gemakkelijk kunnen controleren of een door hun bezochte domeinnaam een scam is. ScamCheck genereert op basis van de resultaten uit een groot aantal openbare bronnen een Trustscore, waaruit afgeleid kan worden of de website mogelijk een scam kan zijn.
Het waarschuwen voor mogelijke scams heeft maatschappelijk gezien een belangrijk doel en wordt door ScamCheck op zeer zorgvuldige wijze gedaan. Daarnaast kunnen website-eigenaren bij een onterecht (te) negatief advies ScamCheck verzoeken om de Trustscore te laten verhogen.
De nieuwe tool van Thuiswinkel en partners is daarom de nieuwe beste vriend van consumenten om te voorkomen dat ze in scams trappen. Bewustzijn van consumenten is de eerste stap naar een onlinewereld zonder scams!
Mocht u vragen hebben over dit onderwerp of heeft u andere e-commerce gerelateerde vragen, neem dan contact met ons op.
Meer lezen over dit onderwerp? Lees verder:
Meld je nu aan voor één van de nieuwsbrieven van ICTRecht en blijf op de hoogte van onderwerpen zoals AI, contracteren, informatiebeveiliging, e-commerce, privacy, zorg & ICT en overheid.