De Autoriteit Consument & Markt (ACM) heeft als toezichthoudende autoriteit geconstateerd dat ziekenhuizen vaak “klemgezet” zijn door hun EPD-leverancier. De ACM vindt dat een te grote afhankelijkheid van een leverancier een risico vormt voor een goedwerkende markt en daarmee een bedreiging vormt voor het leveren van goede zorg. De ACM heeft nu een conceptleidraad opgesteld met als doel het scheppen van duidelijkheid over de mededingingsregels om misbruik van een machtspositie te voorkomen. Er volgt een onderzoek door de ACM naar het mogelijk misbruik van de mededingingsregels door ICT-leveranciers.
De ACM schept duidelijkheid over mededingingsregels
De ACM heeft een marktverkenning uitgevoerd naar aanleiding van klachten van een aantal ziekenhuizen. De ziekenhuizen voelen zich klemgezet door hun EPD-leverancier. De ziekenhuizen ervaren dat zij op onnodige hoge kosten worden gedreven, terwijl de technische (innovatieve) mogelijkheden, die vooral te wijten zijn aan gebrek aan interoperabiliteit, beperkt blijven. Daarnaast zorgt de te grote afhankelijkheidsrelatie ervoor dat overstappen naar een andere leverancier lastig is. De publicatie van deze marktverkenning werd door Chipsoft in een kort geding tegengehouden.
Interoperabiliteit op orde
Wel is de ACM voornemens om een leidraad ter verduidelijking van de mededingingsregels in het zorgdomein te publiceren. De conceptleidraad is nu gepubliceerd. Met de conceptleidraad ‘goedwerkende markten voor Zorg-ICT’ kunnen zorginstellingen en diens leveranciers hun werkwijze en gedrag toetsen aan de leidraad. De leidraad geeft bijvoorbeeld aan dat het mogelijk moet zijn om het EPD te laten koppelen met andere systemen, wat redelijke contractvoorwaarden zijn en dat er geen sprake mag zijn van extreem hoge prijzen voor de implementatie, licentie of onderhoud. In het zojuist gestarte onderzoek onderzoekt de ACM of de mededingingsregels daadwerkelijk door EPD-leveranciers worden overtreden. De ACM focust zich met name op de interoperabiliteitsmogelijkheden van de systemen, omdat de klagende ziekenhuizen vooral problemen ervaren bij het koppelen van het EPD van Chipsoft met (informatie)systemen van andere leveranciers.
Invloed van de Tweede Kamer
Daarmee is de kous nog niet af voor de EPD-leveranciers. Ook het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) heeft ook als doel de (mogelijke) machtspositie van EPD-leveranciers aan banden te leggen en de interoperabiliteit te vergroten. In antwoord op een aantal Kamervragen blijkt dat Minister Kuipers vindt dat zij daar zelf ook een actieve rol in (gaan) vervullen. Niet alleen om machtsmisbruik te voorkomen, maar ook door het invoeren van uniforme standaarden voor gegevensuitwisseling via Algemene Maatregelen van Bestuur op grond van de Wegiz (Wetsvoorstel Elektronische Gegevensuitwisseling in de Zorg). De ACM adviseert VWS hierbij om zoveel mogelijk aan te sluiten bij bestaande internationale standaarden. Op deze manier blijft de markt ook open voor andere (internationale) EPD-leveranciers.
Maar worden nu niet alle leveranciers over één kam geschoren?
Daarnaast heeft minister Kuipers nog meer ideeën om een verder machtsmisbruik in te dammen, bijvoorbeeld door het vastleggen van een maximale winstmarge. Kortom, over de macht van de EPD-leveranciers is de laatste tijd heel wat te doen geweest. Hierdoor zijn veel leveranciers in een slecht daglicht komen te staan. Maar is het wel zo redelijk om al die leveranciers in de zorg over één kam te scheren met de leveranciers van ziekenhuis informatiesystemen? Door de uitspraken van zowel de ACM als van de minister van VWS lijkt het erop dat alle (danwel een groot gedeelte van de) ICT-leveranciers niet willen meewerken om de interoperabiliteit van hun systemen op orde te krijgen en dat zij met de vendor lockin die daarmee gecreëerd wordt, de zorginstellingen uitkleden met het opstrijken van 40% winst. Terwijl de ACM vooralsnog toch vooral naar de leveranciers van EPD’s voor ziekenhuizen heeft gekeken. Daarnaast zal voor een aantal kleine leveranciers gelden dat zij voorlopig niet mee kunnen werken met de eisen van de ziekenhuizen, omdat er o.a. met de Wegiz best wat gevraagd wordt van deze leveranciers. Vooral voor kleine leveranciers zal het certificeren en het realiseren van de gewenste interoperabiliteit hoge kosten met zich meebrengen.
Ook had de minister reeds (meerdere malen) vastgesteld dat hier een regierol voor hem is weggelegd. De uitkomsten van het ACM-onderzoek onderstrepen de noodzaak tot die regierol weer om met een set uniforme, maar vooral duidelijke regels te komen. Zodat ICT-leveranciers weten aan welke (internationale) standaarden zij moeten voldoen om gegevensuitwisseling mogelijk te maken. Dan kunnen ICT-leveranciers ook bijdragen aan het zo gewenste op orde krijgen van de gegevensuitwisseling. Want, waar we het allemaal nu zo langzamerhand wel mee eens zijn: de gegevensuitwisseling op orde is een voorwaarde voor het leveren van goede zorg.
Conclusie
Ben je een zorginstelling en wil je niet ‘klemgezet’ worden door een nadelig contract met je ICT-leverancier? Ben je daarom op zoek naar een juridische partij die daarbij ondersteuning biedt, meekijkt naar de technische mogelijkheden én de wettelijke verplichtingen kent die gelden voor interoperabiliteit, autorisatie en logging. Of ben je een ICT-dienstverlener die door alle regels het grotere plaatje niet meer ziet? Neem dan contact met ons op! Binnen ICTRecht hebben we verschillende adviseurs die gespecialiseerd zijn op het gebied van Zorg en ICT en ruime ervaring hebben binnen dit vakgebied. ICTRecht helpt dan ook graag met het uitonderhandelen van contracten of advisering omtrent gegevensuitwisseling en andere zorg- en ICT gerelateerde zaken die spelen binnen uw instelling of onderneming.
Meer lezen over dit onderwerp?
