Als het aan de advocaat-generaal van het Hof van justitie van de Europese Unie ligt wel. In zijn conclusie beredeneert de A-G dat het downloaden uit illegale bron ook illegaal moet worden. Hoewel dit om een advies gaat, leert het verleden dat het advies vaak overgenomen wordt door het Hof.
Het downloaden van auteursrechtelijk beschermd materiaal is in Nederland toegestaan, ook als dit downloaden uit evident illegale bron gebeurt. Het downloaden van software valt hierbuiten. Dit is al tijden onderwerp van gesprek en verschillende rechtszaken. In één van deze rechtszaken waarbij verschillende bedrijven, waaronder Philips en Sony, een procedure hebben aangespannen tegen Stichting de Thuiskopie heeft de Hoge Raad vragen gesteld aan het Hof.
De vraag is, simpel gezegd, of het toestaan van downloaden uit illegale bron strookt met de Europese richtlijn 2001/29 en of er een vergoeding geïnd kan worden over downloads uit illegale bron. Nee, zegt de A-G heel duidelijk. Hij laat duidelijk merken wat hij van het Nederlandse beleid vindt:
In dit verband moet om te beginnen worden opgemerkt dat de redenering van de Nederlandse regering haar oorsprong vindt in de omstandigheid dat de Nederlandse wet gedoogt dat ongeoorloofd op internet ter beschikking gesteld beschermd werk of materiaal wordt gedownload en dat enkel het uploaden van beschermd werk of materiaal wordt beteugeld.
Daarmee werkt het Koninkrijk der Nederlanden indirect maar onvermijdelijk de massale verspreiding in de hand van producten die voortvloeien uit de exploitatie van beschermd werk en materiaal, welke verspreiding in geen geval als normaal kan worden aangemerkt en in feite de oorzaak zelf vormt van het fenomeen waarvan deze lidstaat de schadelijke gevolgen voor de rechthebbenden beoogt weg te nemen. De banalisering van het downloaden van ongeoorloofd op internet verspreid, beschermd werk of materiaal kan niet anders dan afbreuk doen aan de normale exploitatie daarvan.
Aan de Nederlandse boodschap, dat het verbieden van downloads uit illegale bron met het oog op privacy moeilijk handhaafbaar is heeft de A-G weinig boodschap. Hij ziet, naar mijn mening onterecht, geen noodzakelijk verband tussen het verbieden van downloaden uit evident illegale bron en de privacy van internetgebruikers.
Thuiskopieheffing
Omdat downloaden uit evident illegale bron niet langer toegestaan kan worden, dient het heffen van een thuiskopievergoeding ook te verdwijnen. Daarbij vraagt hij zich overigens ook af of die vergoeding überhaupt voldoende is om de rechthebbenden te compenseren.
Mocht het Hof dit advies overnemen, zal dit dan een overwinning voor de rechthebbenden zijn? Niet direct vrees ik. Dit kan namelijk vervelend uitpakken voor de rechthebbenden. Door een thuiskopievergoeding te heffen over de downloads uit illegale bron ontvangen de rechthebbenden nog enige compensatie voor de al dan niet misgelopen inkomsten. Het verbieden van downloaden uit illegale bron zal er echter niet voor zorgen dat het downloaden ook niet meer voor zal komen. Het verbieden van de heffing zal er wel voor zorgen dat de rechthebbenden geen compensatie meer ontvangen.
Voor producenten van lege informatiedragers zal het verbieden van de heffing wellicht positiever zijn. Zij worden niet langer verplicht om een heffing af te dragen met betrekking tot downloads uit illegale bron. De heffing voor overige, legale, downloads kan intact blijven.
