Begin januari ging de Eerste Kamer akkoord met een aanpassing van de Jeugdwet en de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Deze aanpassing verplicht gemeenten om te werken met standaarden voor administratieve afhandeling in de jeugdzorg en voor maatschappelijke ondersteuning. Door de aanpassing van de wet kunnen aanbieders van jeugdhulp of Wmo-zorg standaard gegevensuitwisseling en financiële verantwoording tussen gemeenten en zorgaanbieders afdwingen.
Decentralisatie naar de gemeente
Sinds de inwerkingtreding van de Jeugdwet en de Wmo in 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor jeugdzorg en maatschappelijke ondersteuning. Dit is het gevolg van de decentralisatie van deze overheidstaken naar gemeenten. Gemeenten hebben de vrijheid gekregen om ieder op hun eigen wijze administratieve processen te regelen. Met als gevolg dat iedere gemeente andere eisen stelt aan gegevensuitwisseling en financiële verantwoording. Door de diversiteit tussen gemeenten in gegevensuitwisseling en financiële verantwoording zijn de administratieve lasten bij jeugd- en Wmo-zorgaanbieders gestegen. Administratieve lasten zijn lasten die gemaakt worden bij het uitvoeren van wettelijke administratieve taken, zoals het indienen van declaraties. Vooral aanbieders die met tientallen gemeenten samenwerken moeten rekening houden met de verschillende systemen die gemeenten hanteren.
Wat gaat er veranderen?
De aanpassing in de wet verplicht gemeenten om de informatiestandaarden van het programma I-Sociaal domein te gebruiken. Het I-Sociaal domein werkt samen met gemeenten en zorgaanbieders om vermijdbare administratieve lasten te verminderen. Middels de standaarden zijn contracten, gegevensuitwisseling en de financiële verantwoording zoals facturatie en declaratie, gestandaardiseerd. Een zorgaanbieder die zorg verleend in het kader van jeugdzorg of maatschappelijke ondersteuning en voor meerdere gemeenten werkt, hoeft hiervoor nog maar één standaard werkwijze te gebruiken.
Ook ICT-dienstverleners in de zorg moeten hier rekening mee houden. Zorgaanbieders zullen deze standaarden geïmplementeerd willen zien in de diensten die zij afnemen. ICT-dienstverleners moeten hun systemen op een uniforme wijze, volgens de gehanteerde standaarden, inrichten. Zodat zorgaanbieders op een eenduidige wijze gegevens uitwisselen met gemeenten en hun financiële verantwoording kunnen indienen.
Is de Wet cliëntenrechten bij elektronische gegevensverwerking hier van toepassing?
Deze gegevensuitwisseling door aanbieders van jeugdhulp of Wmo-zorg met gemeenten valt niet onder het bereik van de Wet cliëntenrechten bij elektronische gegevensverwerking en bijbehorend Besluit elektronische gegevensverwerking door zorgaanbieders. In de Wet is bepaald dat alleen zorgaanbieders toegang krijgen tot een elektronisch uitwisselingssysteem. Gemeenten treden niet op als zorgaanbieder, voor hen is toegang tot een elektronisch uitwisselingssysteem geheel niet aan de orde. Krachtens de Jeugdwet zijn er wel beveiligingseisen gesteld door te verplichten te voldoen aan de voor beveiliging relevante NEN-normen. Daarnaast blijft het onveranderd dat gemeenten moeten handelen conform de bepalingen uit de AVG. Gemeenten zijn zelf verantwoordelijk voor de uitvoering van de wet- en regelgeving die van toepassing is voor het omgaan met medische persoonsgegevens.
Verplicht samenwerken
De nieuwe wet regelt verder dat de minister gemeenten kan verplichten om samen te werken bij de inkoop van jeugdhulp en maatschappelijke ondersteuning.
Wanneer treedt de nieuwe wet in werking?
Zowel de Tweede als Eerste Kamer hebben het wetsvoorstel aangenomen. De verwachte planning is dat de wijziging medio juli 2019 inwerking zal treden. De definitieve datum is vooralsnog niet bekend.
