ESports (ook wel electronic sports) is een verzamelbegrip voor het spelen van videospellen op professioneel niveau. De eSport-markt heeft de afgelopen vijf jaar een enorme groei doorgemaakt en hiermee is de behoefte aan juridische ondersteuning ook gegroeid. Hoe zit het bijvoorbeeld met gamers die eSports spelen voor een professionele eSport organisatie? Werken deze gamers in opdracht of zijn het, net als profvoetballers, toch echt werknemers?
Zoals aangegeven zijn eSports erg populair en groeit deze populariteit gestaag. Zo werd het eerste wereldkampioenschap van het spel League of Legends in 2011 wereldwijd live (via streaming websites zoals twitch.tv) slechts bekeken door ongeveer 1,7 miljoen mensen. Echter, in 2013 werd het derde wereldkampioenschap al live bekeken door 32 miljoen mensen en werd de finale gespeeld in een uitverkocht Staples Center in Los Angeles. Deze populariteit trekt ook kansspelaanbieders aan. Zo heeft bookmaker Pinnacle gerapporteerd dat eSport weddenschappen inmiddels populairder zijn dan Golf en Rugby.
Er zijn veel videospellen die op professioneel niveau gespeeld worden en dus onder de noemer eSport vallen. Zoals bij normale sporten ook het geval is, worden de videospellen in teamverband of alleen gespeeld. Echter, vrijwel altijd zijn de spelers aangesloten bij een eSport organisatie en spelen ze in naam van het betreffende organisatie. De organisatie zorgt vervolgens voor lucratieve sponsorcontracten en betaalt de bij haar aangesloten spelers voor de geleverde diensten.
Een vergelijking met voetbal- of tennisspelers is snel gemaakt, maar daarmee moet wel opgepast worden. De wereld van eSports zit net iets anders in elkaar dan de wereld van traditionele sporten. Naast de spelers, organisaties en sponsors, zijn partijen als streaming websites en de ontwikkelaar van het spel van groot belang. Ontwikkelaars bezitten bijvoorbeeld de (intellectuele) rechten op het betreffende spel en kunnen daarom veel invloed uitoefenen op bepaalde toernooien, organisaties en spelers. Zonder instemming van een ontwikkelaar mag het hele spel namelijk niet gespeeld worden. Verder zorgt Riot Games, de ontwikkelaar van het spel League of Legends, bijvoorbeeld voor een basissalaris van 12.500 dollar voor alle spelers die in de League of Legends Championship Series (LCS) spelen. Organisaties ontvangen dit bedrag van Riot Games en zijn verplicht dit bedrag door te storten naar spelers die voor de betreffende organisatie spelen in de LCS.
Hoewel organisaties hun overeenkomsten met spelers wellicht graag zouden kwalificeren als een overeenkomst van opdracht (geen moeilijkheden met ontslagregels of loonheffingen e.d.), zullen dergelijke overeenkomsten door een rechter aangemerkt kunnen worden als een arbeidsovereenkomst. Belangrijke indicaties voor de aanwezigheid van een arbeidsovereenkomst zijn namelijk:
- het bestaan van een gezagsverhouding tussen de organisatie en de speler;
- het verrichten van arbeid door de speler;
- dat de speler de voornoemde arbeid verricht gedurende een bepaalde tijd;
- het betalen van een vergoeding door de organisatie aan de speler.
Naast deze punten moet bijvoorbeeld ook rekening gehouden worden de bedoeling die partijen hadden bij het aangaan van de overeenkomst. Daarnaast speelt de maatschappelijke positie van partijen en de feitelijke invulling die partijen aan de overeenkomst geven een rol bij de vraag of er sprake is van een arbeidsovereenkomst.
Gezagsverhouding en arbeid
Tussen speler en organisatie bestaat vrijwel altijd een gezagsverhouding. Spelers moeten van de organisatie bepaalde uren trainen, oefenwedstrijden spelen (scrimmen), meedoen aan officiële toernooien, meewerken aan sponsoractiviteiten, streamen en soms worden spelers zelfs verplicht om te wonen in het spelershuis van de organisatie. De organisatie bepaalt wat er wanneer moet gebeuren, vaak zijn er zelfs coaches aanwezig die instructies geven aan de speler omtrent de manier van spelen.
Bepaalde periode
De voornoemde werkzaamheden worden door de speler verricht gedurende een bepaalde periode. Uiteraard proberen organisaties exceptionele of erg populaire spelers voor een langere tijd aan zich te binden dan anderen. Het is echter duidelijk dat spelers een bepaalde periode werkzaamheden verrichten voor een organisatie. Deze periode is vaak gekoppeld aan speelseizoenen of periodes waarin belangrijke toernooien plaatsvinden.
Salaris
Normaal gesproken werken spelers niet op factuurbasis, maar ontvangen zij een salaris voor hun werkzaamheden. Het salaris van spelers hangt binnen de eSportswereld af van wat interessante factoren zoals bijvoorbeeld het spel of toernooi dat gespeeld dient te worden. Zoals aangegeven zorgt Riot Games er bijvoorbeeld voor dat spelers in de LCS een minimaal salaris krijgen van de organisatie waarbij ze zijn aangesloten. Verder zal het prijzengeld bij het ene toernooi volledig naar de organisatie gaan, terwijl de organisator van een ander toernooi eist dat minimaal een bepaald deel van het prijzengeld naar de spelers zelf zal gaan.
Kortom, spelers verrichten werkzaamheden onder het gezag van de organisatie gedurende een bepaalde periode en ontvangen hier een vergoeding voor. Dit duidt erop dat spelers op basis van een arbeidscontract werkzaam zijn voor een organisatie. Pas wanneer een speler zijn werkzaamheden telkens op eigen initiatief factureert volgens de geldende regels van het belastingrecht en organisaties niet zomaar kunnen zeggen hoe of wanneer de speler zijn werk moet doen, kan er sprake zijn van een overeenkomst van opdracht. Indien gesproken kan worden van een overeenkomst van opdracht en niet van een arbeidsovereenkomst, zullen teams eveneens op onduidelijkheden stuiten, bijvoorbeeld de minderjarigheid van veel professionele gamers. Hier kom ik in een volgend blog op terug.
