Tata Steel produceert op grote schaal staal. Voor dit proces worden ovens gebruikt waarin zogeheten ‘kooks’ verbrand worden. Als deze verbranding niet (volledig) juist plaatsvindt, kan er sprake zijn van ongare ‘kooks’. Deze ongare ‘kooks’ zorgen voor zeer zorgwekkende stoffen. Deze stoffen belanden vervolgens in de omgeving, met alle gevolgen van dien. Ter controle hierop is de Omgevingsdienst gestart met het monitoren van de rookuitstoot. De Omgevingsdienst heeft een camera buiten het terrein van Tata Steel geplaatst die de blustorens 24/7 monitort. Stoom is oké, zwarte rook is een probleem.
Tata Steel is van mening dat dit permanente cameratoezicht in strijd is met de privacywetgeving, de Algemene verordening gegevensbescherming (‘AVG’). Zo zou de Omgevingsdienst geen geldige grondslag hebben voor het cameratoezicht. Daarnaast geeft Tata Steel aan dat de privacyrechten van hun medewerkers worden geschonden met de filmopnamen. De voorzieningenrechter beslist toch echt anders en baseert de beslissing op een aantal factoren. Heeft Tata Steel een punt?
Grondslag
Tata Steel geeft aan dat het - op afstand - permanente cameratoezicht niet valt onder de toezichtsbevoegdheid van artikel 5:18 van de Algemene wet bestuursrecht (‘Awb’). Zonder geldige grondslag mag verwerking van persoonsgegevens niet. Volgens Tata Steel zou de Omgevingsdienst op grond van de wet alleen bij een inspectiebezoek ‘fotografische opnamen’ mogen maken.
Maar, de rechter oordeelt dat de wetgever het artikel juist bewust algemeen geformuleerd heeft. Ondanks het feit dat technologie flink is veranderd in de afgelopen jaren en de term ‘fotografische opnamen’ ouderwets klinkt, blijkt uit de Memorie van Toelichting dat het niet de bedoeling is geweest om permanent cameratoezicht uit te sluiten. Deze beoordeling is ook in lijn met vaste jurisprudentie.
Belang van omwonenden en het milieu versus de privacybelangen van Tata Steel en haar medewerkers
Tata Steel is al een aantal keer gewaarschuwd door de Omgevingsdienst over de ongare ‘kooks’. Tata Steel moet maatregelen nemen om dit te voorkomen. Het niet voldoen hieraan heeft al tot bijna €1 miljoen aan dwangsommen geleid. Toch blijft het probleem bestaan. Omwonenden maken zich al langere tijd zorgen om de schadelijke stoffen die worden uitgestoten. Volgens onderzoek van het RIVM zijn deze zorgen zeer terecht. Dat de Omgevingsdienst de blustorens in de gaten houdt is dus niet overdreven.
In de uitspraak geeft de rechter nadrukkelijk aan dat er groot belang gehecht wordt aan de privacybelangen van de medewerkers van Tata Steel. Maar, zijn de medewerkers wel in beeld? De camera heeft volgens de Omgevingsdienst een vaste filmpositie. De camera hangt op ongeveer 450 meter afstand en is ingesteld op een standaard opslagresolutie van 2 megapixels. De beeldresolutie kan na opslag niet worden verhoogd. Het live uitkijken van de beelden gebeurt op een ingestelde resolutie van 1 megapixel. Gelet op de afstand en de lage resolutie zal het herkennen van personen lastig zijn.
Daarnaast is de onderste helft van het beeld afgeschermd met een zwarte balk (afbeelding 1). Deze balk kan niet live of achteraf worden verwijderd. Hiervan uitgaande is de kans dat de werknemers (direct of indirect) herkenbaar in beeld zijn relatief klein. Het is dus de vraag óf er wel persoonsgegevens worden verwerkt.
Afbeelding 1
Vertrouwen
Tot slot stelt de voorzieningenrechter dat Tata Steel te weinig vertrouwen heeft in de Omgevingsdienst en de manier waarop zij omgaat met de camerabeelden. De rechter vindt dat, nu het gaat om een overheidsinstantie, vertrouwen niet misplaatst is.
De kans dat medewerkers herkenbaar in beeld zijn is klein, waardoor deze redenering geen grote gevolgen heeft. Maar, waar ik de rechter op alle punten volledig volg, is “vertrouwen” vanuit privacyoogpunt natuurlijk geen argument.
De rechter komt wel direct met een oplossing om het vertrouwen te vergroten. Het voorstel is om de Omgevingsdienst de door hun geselecteerde beelden op te laten sturen naar Tata Steel. Deze kan dan bekijken of er daadwerkelijk personen herkenbaar in beeld zijn.
Privacy by Design and Default
Wel geeft de rechter aan dat de feitelijke uitvoering van het cameratoezicht anders kan. Dit om zoveel als mogelijk te voorkomen dat persoonsgegevens worden verwerkt. Op grond van de AVG moet iedere verwerking ‘proportioneel’ en ‘subsidiair’ zijn. Het doel van de opnamen moet worden bereikt met een zo’n klein mogelijke inbreuk op privacyrechten.
De rechter geeft aan dat de camerabeelden gemakkelijk te bewerken zijn, waardoor echt niemand herkenbaar is en van persoonsgegevens geen sprake meer is. Zo stelt de rechter voor om:
- de zwarte balk die over het beeld loopt te vergroten naar boven, zodat personen op de loopbrug ook niet zichtbaar zijn; en
- de Omgevingsdienst uiterlijk 3 weken na opname een selectie van de beelden te laten maken die zij willen bewaren. De rest moet vernietigd worden.
Conclusie
Kortom, gelet op de wet én op de daadwerkelijke situatie houden de argumenten van Tata Steel geen stand. Wél kunnen er aanpassingen gemaakt worden, waardoor de inbreuk op de privacyrechten echt zo klein als mogelijk is.
