"De AI Act is aangenomen", zou men kunnen zeggen. Maar het ligt iets subtieler. Deze middag om 15:30 stemde de Raad van Ministers vóór adoptie van de AI Act. De laatste weerstand werd weggenomen toen de Belgische voorzitter een hard "take it or leave it" standpunt innam. Daarmee stevent het wetsvoorstel onvermijdelijk af op de laatste twee stappen: stemming in het Parlement en publicatie in het Official Journal zodat ze een wet wordt.
Complex wetgevingsproces
We berichtten al vaker over aanname van de AI Act. Elke keer betrof een andere fase in het complexe Europese wetgevingsproces. Hierin doet de Europese Commissie een voorstel voor wet, waarna zowel Parlement als Raad van Ministers (van de lidstaten) hun commentaar daarop geven in de vorm van een "onderhandelmandaat". Deze twee versies werden beiden in de pers gepresenteerd als "de AI Act is aangenomen".
Dat was wat voorbarig, want vervolgens moesten die partijen het eens met elkaar worden. Dat gaf nogal wat gesteggel, want het Parlement was zeer strikt in het reguleren van de grote AI modellen (zoals LLaMa en GPT), terwijl de Raad dat sterk wilde afzwakken. Volgens boze tongen om de lokale industrie te beschermen - met name het Franse Mistral AI zou achter de schermen veel druk hebben uitgeoefend. Na een marathonsessie (19 uur) in december kwam men dan toch tot een politiek akkoord, dat alleen nog formeel bezegeld moest worden met een stemming bij Raad (vandaag dus) en Parlement (binnenkort).
Franse en Duitse blokkades?
Frankrijk en Duitsland lieten afgelopen week geluiden horen dat ze wellicht de stemming bij de Raad zouden blokkeren, onder meer over de regels voor die grote modellen ("general purpose AI models", de term "foundation model" is gesneuveld). Maar met name Frankrijk hamerde ook sterk op hoe handelsgeheimen beschermd zouden blijven bij alle documentatieplichten voor ontwikkelaars van AI-modellen. Die moeten namelijk onder meer de herkomst van hun trainingsdata publiceren, wat auteursrechthebbenden dan op het spoor zet van inbreuken. Dit woog echter niet zwaar genoeg om het wetsvoorstel te blokkeren. Duitsland zou zich druk hebben gemaakt over biometrische surveillance bij opsporingsdiensten, maar uit gelekte notulen blijkt van geen enkel Duits geluid tegen dat stuk van de wet.
De volgende stap is een stemming in het Europees Parlement. Naar verluidt zou de plenaire stemming 11 april ingepland worden, hoewel dit nog niet op de officiële agenda vermeld staat. De uiterste datum is 25 april, omdat daarna het Parlement zich alleen nog met haar verkiezingen bezig gaat houden. Daarna is publicatie in de Official Journal een formaliteit die in een paar dagen kan gebeuren (vanwege vertalingen in alle EU-landstalen). Ik maak me geen zorgen dat de AI Act toch nog afgeschoten wordt; er is té veel politiek kapitaal gestoken in deze wet, waarmee Europa zich wereldwijd als de leider voor verantwoorde AI-inzet manifesteert.
Meer weten?
Tekst lezen van de AI Act? Deze vind je in opgemaakte PDF hier.
Duiding en achtergrond? Kom naar mijn webinar.
