De rechter heeft besloten dat de Autoriteit Persoonsgegevens het handhavingsverzoek van de Consumentenbond om Google op de vingers te tikken niet hoeft te volgen. De Consumentenbond is al geruime tijd ontevreden over de manier waarop Google toestemming vraagt aan gebruikers om hun locatiegegevens te mogen verzamelen. Volgens de Consumentenbond is de manier waarop Google toestemming vraagt niet transparant of eerlijk. Ook maakt de bond zich zorgen over de vraag of gebruikers zich wel bewust zijn van de hoeveelheid locatiegegevens die Google over hen verzamelt wanneer zij hun toestemming geven.
Wat houdt de klacht in?
In 2018 diende de Consumentenbond een klacht in bij de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) tegen Google omdat Google volgens de Consumentenbond op weinig transparante wijze de locatiegegevens van gebruikers verzamelt en bijna 24 uur per dag kan zien waar gebruikers zich bevinden als de gebruiker daar toestemming voor heeft gegeven, terwijl een groot deel van de gebruikers zich hier niet bewust van zou zijn. Ook spreekt de Consumentenbond van manipulatie van gebruikers door het verbergen van informatie en het gebruik van sturende knoppen. Toestemming om persoonsgegevens te verwerken moet volgens de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) aan bepaalde vereisten voldoen (vrijelijk, geïnformeerd, ondubbelzinnig en specifiek). Dit betekent o.a. dat gebruikers goed moeten worden geïnformeerd over het doel van de verwerking van de gegevens, welke gegevens worden verzameld en de rechten van de gebruiker om de toestemming in te trekken. Volgens de Consumentenbond vraagt Google dus geen geldige toestemming aan haar gebruikers, wat in strijd is met de AVG.
De rechtszaak
De Consumentenbond vond dit probleem van dusdanig belang dat zij in 2020 een rechtszaak aanspande tegen de AP vanwege het feit dat de AP nog altijd geen besluit had genomen over de klacht die tegen Google was ingediend. Nu heeft de rechter dus besloten dat de AP niet hoeft op te treden tegen Google. De directeur van de Consumentenbond, Sandra Molenaar, heeft haar ongenoegen laten blijken en haar zorgen uitgesproken over de positie van consumenten: ‘Dit is een tegenslag voor consumenten. Zij zijn gedwongen te wachten op een uitspraak van de Ierse toezichthouder, maar dat doen ze al ruim 3 jaar’. De klacht die door de Consumentenbond werd ingediend was namelijk onderdeel van een grotere actie van een aantal andere organisaties die de belangen van consumenten behartigen binnen Europa. De Data Protection Commission (DPC), de datatoezichthouder in Ierland, vervult de rol van leidende toezichthouder met betrekking tot Google en doet onderzoek naar de klachten van de Europese consumentenorganisaties. Omdat de DPC de leidende toezichthouder is verwijst de AP naar dit onderzoek, zonder zelfstandig actie tegen Google te ondernemen.
Hoe nu verder?
Totdat de DPC actie onderneemt lijkt het erop dat Google voorlopig haar activiteiten kan vervolgen. De DPC heeft laten weten dat het onderzoek prioriteit heeft gekregen en de AP wordt op de hoogte gehouden en betrokken in het onderzoek. Dit verhaal krijgt zeker nog een vervolg, gezien de aandacht die op Google is gevestigd. Een voorbeeld is een oordeel van de Australische federale rechtbank in een zaak die is aangespannen door de Australian Competition & Consumer Commission (ACCC), waarin is geoordeeld dat Google consumenten heeft misleid met betrekking tot de verzameling en het gebruik van locatiegegevens. Naast boetes wil de ACCC dat Google verplicht wordt om Australische consumenten beter in te lichten over de voorkeuren die gebruikers kunnen instellen zodat er een geïnformeerde keuze kan worden gemaakt. Google ligt niet alleen onder vuur vanwege haar verzameling van locatiegegevens. Zo is te lezen in een eerder blog dat Google Analytics ook onder druk staat.
