Geschillen over domeinnamen en merken of handelsnamen komen regelmatig voor. Ook als de domeinnaam geheel te goeder trouw is geregistreerd of wordt gebruikt. Wanneer is er sprake van handelsnaaminbreuk, en wat zijn de regels over het opnemen van een handelsnaam in je domeinnaam? En wanneer sprake is van inbreuk: wat kun je dan doen? Ik leg het uit in deze blog. Eerst bespreek ik wat een handelsnaam is en hoe deze tot stand komt. Daarna lees je wat de beschermingsomvang is van handelsnamen.
Hoe ontstaat een handelsnaam?
Ondernemingen kunnen naar buiten treden onder een handelsnaam. Handelsnamen ontstaan door het gebruik hiervan. Er bestaan geen formaliteiten voor het ontstaan van een handelsnaam. Een handelsnaam hoeft dus – in tegenstelling tot een merk – niet te worden ingeschreven om juridisch bescherming te genieten. Vereist is dat een onderneming onder de handelsnaam naar buiten treedt, bijvoorbeeld door stukken onder de handelsnaam te ondertekenen of door de naam op briefpapier, in reclame of in een logo te gebruiken.
Domeinnaam is niet direct een handelsnaam
Met het enkel registreren of reserveren van een domeinnaam ontstaat echter niet direct een handelsnaam, omdat er een onderneming moet worden gedreven onder de betreffende naam - voordat de naam als handelsnaam wordt beschermd. Wordt de domeinnaam door een onderneming als handelsnaam gebruikt, dan wordt ook de domeinnaam onder bepaalde voorwaarden als handelsnaam beschermd.
Ook is in de rechtspraak bepaald dat een bedrijf in oprichting een juridisch beschermde handelsnaam kan hebben. In de jurisprudentie komt naar voren dat dit het geval is wanneer de oprichters bij oprichting van het bedrijf de handelsnaam voldoende hebben gevoerd, bijvoorbeeld door overeenkomsten te sluiten onder de handelsnaam.
Hoe is de bescherming van handelsnamen geregeld?
De bescherming die de Handelsnaamwet biedt, is echter beperkt. De Handelsnaamwet beschermt de eerste gebruiker van een handelsnaam tegen het gebruik van dezelfde of een overeenstemmende naam als handelsnaam. Het is hierbij van essentieel belang dat er door het gebruik van de handelsnaam verwarringsgevaar optreedt bij het publiek. Verwarringsgevaar is afhankelijk van de mate waarin de handelsnamen overeenkomen, de aard en plaats van de ondernemingen en omstandigheden van het geval. Dit is de reden dat restaurants en bakkerijen bijvoorbeeld dezelfde handelsnaam kunnen hebben als een concurrent in een ander deel van het land.
Verder is de bescherming afhankelijk van de bekendheid van de handelsnaam: hoe bekender de onderneming, hoe groter de regio van bescherming. Als een handelsnaam niet als merk is ingeschreven, zal de handelsnaam van de lokale bakkerij in een kleinere regio minder beschermd worden dan de handelsnaam van een grote (online) winkel.
Domeinnamen en domain grabbing
Tegenwoordig is het afzetgebied of de bekendheid van een bedrijf echter niet meer beperkt tot een bepaalde regio: bedrijven verkopen producten via webshops of bieden online diensten aan. Al die websites zijn te bereiken via een internetadres, een unieke domeinnaam. Een domeinnaam komt toe aan degene die de domeinnaam als eerste heeft geregistreerd. Omdat er maar één domeinnaam geregistreerd kan worden, bestaan er veel domeinnamen met subtiele variaties door het gebruik van koppeltekens of bijvoorbeeld een naam gevolgd door ‘shop’, ‘winkel’ of ‘web’.
Met de toename van het gebruik van websites door het bedrijfsleven en het aantal geregistreerde domeinnamen is ook een verdienmodel ontstaan: het zogenaamde ‘domain grabbing’ of ‘cybersquatting’. Dit is het registreren van handelsnamen van anderen als domeinnaam, met als doel deze domeinnamen te verkopen aan de rechthebbenden van de handelsnamen. Een andere vorm van domain grabbing is het registreren van een domeinnaam, waarbij de schijn wordt gewekt dat de website bij de rechthebbende van de handelsnaam hoort. In dit laatste geval is er naast een inbreuk op de handelsnaam ook sprake van onrechtmatig handelen door misleiding.
Onrechtmatig registreren van domeinnamen
Het enkel registreren van een domeinnaam die (deels) overeenkomt met de handelsnaam van de rechthebbende is op zichzelf echter niet onrechtmatig. Het geregistreerd hebben van andermans handelsnaam in een domeinnaam wordt onrechtmatig, wanneer verwarringsgevaar optreedt, of er sprake is van grootschalige kaping. Een andere aanwijzing voor onrechtmatig gebruik is het te kwader trouw registreren van een domeinnaam, als met de registratie de domeinnaam hinderlijk wordt geblokkeerd, terwijl er geen gebruik wordt gemaakt van de domeinnaam en de houder niet voornemens is om de domeinnaam daadwerkelijk te gebruiken.
De domeinnaamhouder kan de domeinnaam eventueel wel aanhouden als deze kan aantonen dat er een legitiem belang is bij het houden van de domeinnaam, blijkt uit de Geschillenregeling voor .nl-domeinnamen (art. 2.1 sub b). Een legitiem belang bestaat bijvoorbeeld wanneer de verweerder al voor het geschil de domeinnaam gebruikte om producten of diensten aan te bieden, of als de houder algemeen bekend is onder de domeinnaam. Het legitieme belang kan worden aangetoond aan de hand van de ‘Oki Data criteria’:
- De domeinnaamhouder moet daadwerkelijk goederen of services aanbieden via de domeinnaam.
- Indien er een merk wordt verwerkt in de domeinnaam, dan worden uitsluitend waren of diensten aangeboden van dat merk. Er mogen op de website geen producten worden verkocht van concurrenten.
- Er wordt niet valselijk gesuggereerd dat de website onderdeel is van de gebruiker van de handelsnaam.
- Er worden niet zoveel domeinnamen geregistreerd dat er sprake is van domain grabbing.
De domeinnaamhouder moet dus een aantal zaken kunnen aantonen om de domeinnaam rechtmatig te kunnen gebruiken. Het middels een domeinnaam en website profiteren van de bekendheid van een concurrent is niet per definitie onrechtmatig, ook niet als klanten daardoor naar de andere website gaan. Dit wordt anders wanneer er verwarring ontstaat of er op een misleidende manier klanten bij de organisatie worden weggelokt.
Wat te doen bij inbreuk op je handelsnaam?
Wanneer je hebt geconstateerd dat er inbreuk wordt gemaakt op je handelsnaam door het gebruik van een (deels) overeenkomende handelsnaam of domeinnaam, dan zijn er een aantal acties die ondernomen kunnen worden. Allereerst kan een verbod op verder gebruik van de inbreukmakende naam worden gevorderd wegens onrechtmatigheid, eventueel met een dwangsom. Een andere optie is om een vordering tot wijziging van de inbreukmakende naam in te stellen, waarmee de onrechtmatigheid wordt opgeheven. Verder kan een vordering tot schadevergoeding worden ingediend. Het vaakst wordt echter gesommeerd tot overdracht van de domeinnaam.
Mocht een partij inderdaad inbreuk maken op je handelsnaam, zijn bovenstaande opties het overwegen waard, zodat jouw handelsnaam goed beschermd blijft.
