Het in zijn geheel overdragen van een contract naar een derde partij, inclusief alle daarin opgenomen rechten en verplichtingen. Kan dat zomaar? In dit blog gaan we in op de overdracht van overeenkomsten, een onderwerp dat in veel (ICT-)contracten aan bod komt en waar door partijen soms best wat over gesteggeld wordt.
Afspraken over overdracht
In veel ICT-contracten komen afspraken terug over het overdragen van de overeenkomst. Zo kan er bijvoorbeeld opgenomen zijn dat "De overeenkomst niet overdraagbaar is zonder schriftelijke toestemming van de andere partij" of dat "Opdrachtnemer het recht heeft de overeenkomst over te dragen aan een derde die de bedrijfsactiviteiten van hem overneemt". Of er staat iets als: "Leverancier is niet gerechtigd om (de rechten en plichten uit) de overeenkomst over te dragen aan een derde, behoudens schriftelijke toestemming van Opdrachtgever."
Op het voorgaande zijn nog vele variaties mogelijk, soms met toevoegingen als: "Toestemming wordt niet op onredelijke gronden weerhouden." Maar wat is het effect van deze afspraken? Kan een overeenkomst zomaar over gedragen worden? Het antwoord hierop luidt: nee, dat kan meestal niet zomaar.
Medewerking en akte verplicht!
Voor een geldige overname van een contract door een derde partij is toestemming van de andere contractspartij noodzakelijk. Dit wordt in de praktijk regelmatig over het hoofd gezien. Een voorbeeld: wanneer een leverancier en een afnemer een contract hebben lopen, en de leverancier met een derde partij overeenkomt dat deze het contract overneemt, moet de afnemer daarmee instemmen. Indien dit niet, of niet correct, gebeurt dan wordt het contract niet geldig overgedragen en kan de derde partij zich niet tegenover de afnemer op de afspraken in het contract beroepen.
De wet (artikel 6:159 BW) bepaalt dat een akte vereist is voor deze overdracht. De overdragende en de overnemende partij dienen deze akte te ondertekenen, met medewerking van de wederpartij. De medewerking, of instemming, van de wederpartij mag vormvrij geschieden namelijk, mondeling, schriftelijk of impliciet. Indien dit niet (correct) gebeurt, gaat het contract niet over.
Feitelijk heeft dit tot gevolg dat sommige afspraken over overdracht minder effectief zijn dan dat deze in eerste instantie lijken. Voorbeeld: als bij voorbaat toestemming wordt gegeven voor de overdracht door een contractpartij, en deze partij werkt uiteindelijk niet mee, dan gaat het contract nog steeds niet over. Ook een verbod tot overdracht is meestal niet nodig want het weigeren van medewerking is vaak al voldoende om een overdracht te verhinderen.
Uitzonderingen
De hoofdregel is dus dat het niet mogelijk is om een overeenkomst over te dragen aan een derde partij zonder de medewerking van de wederpartij. Op deze hoofdregel bestaan echter een aantal uitzonderingen:
Arbeidsovereenkomsten
Een eerste uitzondering is de overgang van arbeidsovereenkomsten. De wet bevat hiervoor een afwijkende regeling ter bescherming van werknemers: indien een onderneming overgaat, gaan de arbeidsovereenkomsten in de onderneming van rechtswege over op de overnemende partij zonder dat hiervoor medewerking van de werknemer vereist is.
Juridische fusie of splitsing van een onderneming
Een andere maar zeer belangrijke uitzondering is de overgang van contracten bij een juridische fusie of splitsing van een onderneming. Indien in het kader hiervan contracten overgaan op de nieuwe partij, is medewerking in principe niet meer (wettelijk) vereist. Het contract zelf kan echter anders bepalen en dit alsnog belemmeren. In een dergelijk geval doet de fuserende of splitsende partij er dus ook goed aan om de bestaande overeenkomsten goed te laten controleren door een jurist, zodat vastgesteld kan worden of hierin belemmeringen zijn opgenomen die de overdracht van de overeenkomst belemmeren of verhinderen.
Wilt u meer informatie over dit onderwerp of heeft u hulp nodig bij het opstellen van een overeenkomst? Neemt u een onderneming over en kunt u wel wat hulp gebruiken bij het controleren van bestaande overeenkomsten? ICTRecht helpt u graag verder.
