Productaansprakelijkheid voor nieuwe technologieën is een onderwerp waar al enige tijd mee gestoeid wordt. Zo heeft de Europese Commissie in 2019 werkgroepen geïntroduceerd die zich met dit onderwerp bezig moesten houden. Er moest onder andere onderzocht worden in hoeverre de huidige regels over productaansprakelijkheid toegepast kunnen worden op nieuwe technologieën, zoals AI. De conclusie was eigenlijk: we lopen achter. Vaak duurt het daarna even voordat er weer nieuwe en concrete ontwikkelingen zijn, zo ook hier, maar het is zo ver; een ontwikkeling die het waard is om te delen!
Een aantal dagen geleden heeft de Europese Commissie twee voorstellen aangenomen om de aansprakelijkheidsregels aan te passen aan de huidige technologische ontwikkelingen. Als eerste wordt er voorgesteld om de bestaande aansprakelijkheidsregels voor fabrikanten te moderniseren. Ten tweede wordt er harmonisatie van de nationale aansprakelijkheidsregels voor AI voorgesteld. Dit moet het voor slachtoffers makkelijker maken om een schadevergoeding te krijgen.
De veroudering van de Product Liability Directive
Op Europees niveau kennen we de Product Liability Directive (hierna: ‘’PLD’’). Deze verordening is inmiddels al bijna 40 jaar oud. In mensenjaren valt dat misschien nog mee, maar in technologische jaren is het allang over datum. De definitie van ‘product’ spreekt namelijk niet over software en dat is in de huidige tijd natuurlijk erg prominent aanwezig. Ook zou er op basis van de huidige verordening door de fabrikant een beroep gedaan kunnen worden op dat het defect op een later moment is ontstaan en dat het niet zo is geïnstalleerd. Er kan een heel lijstje gemaakt worden met gebreken die de PLD kent, maar in het kort komt het erop neer dat het is verouderd en het daardoor kan leiden tot onbevredigende resultaten voor slachtoffers als er sprake is van schade door een gebrekkig product.
Opvallende punten
Het voorstel is dus een revisie van de PLD, het is de bedoeling dat de PLD in z’n geheel wordt vervangen. Opvallende veranderingen zijn dat ‘software’ nu wel in de definitie van ‘product’ is opgenomen en dat er recht is op compensatie voor schade die is ontstaan na een update. Ook is het opvallend dat een product als gebrekkig wordt gezien als de fabrikant geen maatregelen heeft getroffen voor cybersecurity.
Tot slot is het punt over de bewijslast opvallend. Wie eist, bewijst en dat kan in situaties waar AI bij betrokken is nog weleens een lastig punt zijn. Als leek is het moeilijk om te begrijpen hoe het product met AI werkt, laat staan om aan te wijzen wat precies de schade heeft veroorzaakt. Het voorstel komt daarin tegemoet door ook verantwoordelijkheid bij de fabrikant neer te leggen. De benadeelde moet aannemelijk maken dat de schade door het product van de fabrikant is ontstaan. Vervolgens ligt het balletje bij de fabrikant om bewijs te leveren over hoe het product werkt. Daar zit wel een grens aan, het gaat om het leveren van bewijs op het punt waar de claim van de benadeelde betrekking op heeft. Het is niet de bedoeling dat de fabrikant het hele product moet gaan ontleden.
Wachten op goedkeuring
De twee voorstellen moeten nog goedgekeurd worden door het Europees Parlement en de Raad. Hier zal ook enige tijd overheen gaan. Verwachting is wel dat dit meer rechtszekerheid moet bieden voor fabrikanten en dat gebruikers effectiever gebruik moeten kunnen maken van hun rechten in zaken waarin het mis is gegaan.
Meer lezen over dit onderwerp?
