Een botnet kan ongestoord zijn gang gaan op internet dankzij TOR, zo las ik op
href="http://webwereld.nl/nieuws/111772/nieuw-botnet-nauwelijks-aan-te-pakken-dankzij-tor.html">Webwereld. Door TOR te gebruiken hebben computers die een botnet aansturen (C&C-servers) steeds een ander IP-adres. Daardoor kan de C&C-server niet effectief van het botnet worden afgesloten door het IP-adres te blokkeren. Door via TOR of een VPN je eigen IP-adres te verbergen, kun je het internet dus niet alleen anoniem gebruiken maar ook misbruiken. De vraag is daarom: mag je eigenlijk wel met een virtuele bivakmuts of burka het internet op?
id="more-6491">
Dictatoriale staten
In dictatoriale staten zijn hulpmiddelen als VPN’s en TOR onmisbaar om kritiek te kunnen uiten op de regering. Dissidenten die hun identiteit niet goed beschermen, lopen immers aanzienlijke kans om de rest van hun leven in de gevangenis te slijten of erger. Vanuit het perspectief van democratische rechtsstaten is zulke repressie van meningsuiting over politieke aangelegenheden een doodszonde. Als burgers zich niet vrij kunnen informeren en uiten over politieke kwesties, kunnen zij ook zichzelf niet besturen en wordt het ideaal van democratische zelfbeschikking ondermijnd.
Het mes snijdt aan twee kanten
Maar TOR en VPN’s worden verre van alleen gebruikt om vrijheid van meningsuiting technisch af te dwingen in staten waar dergelijke grondrechten niet bestaan. TOR wordt bijvoorbeeld ook
href="http://www.sbs6.nl/programmas/undercover-in-nederland/over">gebruikt door criminelen die kinderporno verhandelen in staten waar grondrechten wel hoog in het vaandel worden gedragen. En VPN’s zijn erg bruikbaar om IP-blokkades van bijvoorbeeld Uitzendinggemist te omzeilen zodat je ook vanuit het buitenland nog Nederlandse televisie kunt kijken via internet. (Of en wanneer dát wel of niet mag, is een nogal ingewikkeld en lang juridisch verhaal dat ik voor een andere keer bewaar). Tot slot zijn VPN’s vaak het middel bij uitstek waarmee personeel van een bedrijf op afstand toegang kan krijgen tot het bedrijfsintranet. Middelen als TOR en VPN’s werken dus zowel voor goede mensen die uit handen van slechte staten willen blijven als voor slechte mensen die uit handen van goede staten willen blijven en alles daartussenin.
Geen algemeen verbod
Als je in Iran of Pakistan woont is het antwoord op de vraag in de titel “nee”, daar is gebruik van een VPN als zodanig al illegaal. In China schijn je officieel een vergunning nodig te hebben, maar streng gehandhaafd tegen mensen die zonder vergunning VPN’en wordt er niet. (Wel is VPN-gebruik soms technisch onmogelijk gemaakt, afhankelijk van de provider en plaats). In Nederland is het antwoord “ja”, omdat een algemeen verbod op het gebruik van dergelijke technieken in strijd zou raken met o.a. het grondrecht op privacy en op vrijheid van meningsuiting, zoals gewaarborgd door o.a. artikel 8 en 10 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM).
Het EVRM stelt namelijk strikte eisen aan de noodzaak en proportionaliteit van maatregelen die grondrechtelijke vrijheden inperken. Als de regering op een zeker moment een verbod zou willen, dan zou zij (1) hard moeten maken dat er een “dringende sociale noodzaak” is voor de maatregel, (2) een wet of besluit moeten maken waarin duidelijk staat wat er precies verboden is, (3) moeten aantonen dat de maatregel voldoende effectief en proportioneel is tot het doel en (4) moeten aantonen dat de maatregel niet verder gaat dan noodzakelijk om het doel te bereiken.
Verbod op gelaatsbedekkende kleding?
Sinds begin dit jaar bestaat er een
href="https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-33165-2.html">wetsvoorstel met daarin een algemeen verbod op gelaatsbedekkende kleding. Wat de Afdeling advisering van de Raad van State daarover
href="https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-33165-4.html">zei:
“De principiële onverenigbaarheid van gelaatsbedekkende kleding met de maatschappelijke orde wordt niet nader gepreciseerd. Ook wordt niet aangetoond dat er een dringende maatschappelijke behoefte bestaat die een algemeen verbod op het dragen van gelaatsbedekkende kleding kan rechtvaardigen. Evenmin beargumenteert de regering aan waarom thans niet meer kan worden volstaan met de bestaande regelingen welke specifieke verboden mogelijk maken, waar deze eerder wel voldoende werden bevonden. In dit verband wijst de Afdeling op bevoegdheden op grond van de Gemeentewet, de Wet openbare manifestaties, de Wet op de identificatieplicht en de Wet personenvervoer, alsmede de bevoegdheden van publieke en private organisaties om binnen de eigen sfeer beperkende huisregels te stellen. Tot slot wordt niet gemotiveerd waarom het dragen van gelaatsbedekkende kleding, waaraan religieuze motieven ten grondslag kunnen liggen, moet worden bedreigd met een strafrechtelijke sanctie.”
Zoals elke analogie, gaat ook die tussen VPN’s en TOR enerzijds en burka’s en bivakmutsen anderzijds maar ten dele op. Maar duidelijk moet zijn dat een beperking van de vrijheid om anoniem te internetten niet zomaar van de grond zal kunnen komen, zelfs niet als er ook mensen zijn die hun anonimiteit misbruiken.
