De Kansspelautoriteit is vorige maand begonnen met het controleren van ‘loot boxes’ in games. In een eerder onderzoek had zij vastgesteld dat dergelijke loot boxes in sommige games in strijd zijn met de Wet op de Kansspelen (Wok). De autoriteit kijkt nu of de betreffende spelaanbieders - welke een waarschuwing hebben ontvangen - ook daadwerkelijk aanpassingen hebben gemaakt, waardoor het spelelement niet meer in strijd is met de kansspelwetgeving. In deze blog bespreken we wat loot boxes precies zijn, hoe deze kwalificeren onder de Wok en wat game-aanbieders kunnen doen om te zorgen dat deze niet (meer) in strijd zijn met de Wok.
Opkomst van de loot box
In veel online games bestaat de mogelijkheid om loot boxes te bemachtigen. Dit zijn een soort schatkistjes die de speler, vaak tegen vergoeding, kan verkrijgen en waarvan de inhoud een verrassing is. De box kan virtuele goederen bevatten, welke het spel of de status van de speler verbeteren, zodat de speler een voordeel heeft binnen de game. Soms is de inhoud van de box heel zeldzaam en waardevol, maar andere keren kan deze ook vrij standaard en waardeloos zijn. Dit is een door toeval bepaald gokelement, waarop de speler zelf geen invloed heeft.
Loot boxes in games zorgen voor een vermenging van kansspelen en behendigheidsspelen. Een voorbeeld: twee spelers van een online fantasy multiplayer game kopen een schatkist in de hoop een zeldzaam item te vinden. Eén van de spelers verkrijgt een zeldzaam zwaard uit zijn schatkist, wat zijn gevechtsstatus binnen het spel aanzienlijk verbetert. De andere speler ontvangt enkel een paar gouden munten, lager dan de aankoopprijs van de kist, en een houten schild wat niet geschikt is voor spelers van zijn niveau.
Het concept van schatkisten binnen games waarin een speler bijzondere items kan vinden bestaat al langer. Dat spelers deze kistjes tegen vergoeding kunnen aanschaffen, in de vorm van geld of in-game valuta, is nieuwer. En wat een nog recentere ontwikkeling is: de inhoud van de kistjes kan bij sommige games ook voor echt geld verhandeld worden aan andere spelers. Hierdoor kan een speler nu behoorlijk verdienen aan een zeldzaam zwaard. Niet alle gamers zijn even blij met deze ontwikkeling, omdat dit inhoudt dat een goed gevulde portemonnee een flink voordeel kan opleveren binnen het spel.
Illegaal kansspel?
Uit eerder onderzoek van de Kansspelautoriteit is gebleken dat vier van de tien onderzochte loot boxes in strijd zijn met de wet. Deze loot boxes konden namelijk gekwalificeerd worden als een kansspel in de zin van de Wok. Dit is belangrijk, want het is verboden om dit soort kansspelen zonder vergunning aan te bieden in Nederland. De Wok bevat regels over het aanbieden van kansspelen met als doel om consumenten te beschermen tegen kansspelverslaving en te waarborgen dat kansspelen aan specifieke eisen voldoen. Om als kansspel aangemerkt te worden, gelden op grond van artikel 1 Wok als vereisten dat een speler:
- zelf geen overwegende invloed kan uitoefenen op winst, en
- kan meedingen naar prijzen of premies.
Om na te gaan of een speler bij een loot box zelf geen overwegende invloed op de prijs kan uitoefenen, is het van belang om te beoordelen of de speler door middel van vaardigheden een significante invloed op de uitkomst van het spel kan uitoefenen. Wanneer er enige vaardigheid bij een spel komt kijken, hoeft het spel nog niet direct een behendigheidsspel te zijn. Het is belangrijk dat dit vaardigheidselement doorslaggevend is voor de winst. Een voorbeeld hiervan is poker. Ondanks dat de ene speler beter kan zijn dan de andere wordt poker door de Kansspelautoriteit aangemerkt als kansspel. De kaartenselectie van de spelers is immers doorslaggevend voor de winst en deze is afhankelijk van het toeval.
Voor de vraag of een box aangemerkt kan worden als prijs of premie moet volgens de Kansspelautoriteit gekeken worden of de loot box een economische waarde vertegenwoordigt. Wanneer een loot box overdraagbaar is, heeft deze potentieel ook een economische waarde en kan deze dus worden aangemerkt als prijs of premie. In haar beoordelingskader voor kansspelen bespreekt de autoriteit dat in sommige spellen handel tussen accounts mogelijk is, omdat de virtuele voorwerpen niet aan de accounts gebonden zijn. De autoriteit geeft deze mogelijkheid tot verhandelbaarheid als argument voor het bezitten van economische waarde van deze goederen.
Kritiek en gevolgen
Behendigheidsspellen bevatten (door het gebruik van loot boxes) steeds vaker een verkapte vorm van kansspelen. Dit brengt volgens de Kansspelautoriteit verslavingsrisico’s mee en maakt de spellen ongeschikt voor kinderen. De autoriteit wijst erop dat veel games verslavingsgevoelige elementen bevatten en roept de aanbieders van de games op deze te verwijderen. Als voorbeelden noemt zij de ‘bijna-winst’ effecten waarbij een speler het idee krijgt dat het de prijs op het nippertje gemist heeft, de mogelijkheid om snel achter elkaar verschillende loot boxes te blijven openen, evenals andere visuele effecten welke de verslavingsgevoeligheid van de loot boxes verhogen. Loot boxes vertonen hiermee dan ook vergelijkingen met kansspelen als fruitautomaten en roulette.
Wanneer uit de huidige controle van de loot boxes blijkt dat de onderzochte gameontwikkelaars geen aanpassingen hebben getroffen naar aanleiding van de eerdere waarschuwing van de Kansspelautoriteit, zal de autoriteit overgaan tot handhaving van de wet. Gameontwikkelaars riskeren dan fikse boetes, die op kunnen lopen tot 830 duizend euro of tien procent van de jaarlijkse omzet van het bedrijf. Naast boetes ligt ook reputatieschade op de loer. De onderzochte gameontwikkelaars zijn tot nu toe anoniem gehouden. Er is nu aangegeven dat de namen van de gamebedrijven bekend gemaakt zullen worden als zij de wijzigingen niet doorvoeren. De Kansspelautoriteit hoopt op deze manier dan ook af te dwingen dat de illegale loot boxes uit de betreffende games verdwijnen.
Wat moeten gameontwikkelaars doen om boetes te voorkomen?
Wat moet er veranderen indien blijkt dat een loot box wel strijdig is met de Wok? Uit het onderzoek van de Kansspelautoriteit blijkt dat de kwalificatie als kansspel vooral voortkwam uit de mogelijkheid tot overdraagbaarheid van de inhoud. Gameontwikkelaars kunnen maatregelen treffen om deze overdracht niet langer te faciliteren en zelfs te frustreren. Hierbij kan gedacht worden aan het per direct uitschakelen van eventuele verhandelopties in het spel of het binden van de ‘prijzen’ aan de accounts van spelers.
Er kan natuurlijk ook gekozen worden om de inhoud van het kistje niet meer aan toeval over te laten. Zo kan de producent een doorslaggevend behendigheidselement, zoals een minigame, inbouwen in het spel waardoor je de box kan winnen. Een getrainde speler met goede skills maakt dan een grotere kans op een mooie buit.
Het is uiteindelijk aan de gameontwikkelaar om op een creatieve manier om te gaan met deze wetgeving en te zien waar deze het makkelijkste aanpassingen kan maken. We zijn heel benieuwd waarmee de spelontwikkelaars gaan komen om aan te sluiten bij deze wetgeving. Hier denken we bij adviesbureau ICTRecht uiteraard graag over mee.
Vragen op het gebied van gamerecht?
Bent u niet zeker of uw spelelement in strijd is met de Wok, of zoekt u advies over de kwalificatie van uw spel? Bij ICTRecht kunnen wij u hiermee helpen! Bij vragen kunt u contact opnemen met een van onze juridische experts. Of lees onze factsheet gamerecht voor meer informatie over gamerecht.
