Hoe zat het met de terhandstelling van algemene voorwaarden?

ICT-recht / 13 April 2017

Algemene voorwaarden zijn snel van toepassing. Maar ze kunnen worden vernietigd als de gebruiker de wederpartij niet een redelijke mogelijkheid heeft geboden om van de algemene voorwaarden kennis te nemen (informatieplicht). De wijze waarop je kan voldoen aan deze informatieplicht hangt af van het type overeenkomst, de wijze waarop de overeenkomst tot stand komt en de hoedanigheid van de wederpartijen. Ten aanzien van dienstverleners geldt een versoepeld regime.

Voor de toepasbaarheid van algemene voorwaarden is niet vereist dat de gebruiker de voorwaarden heeft gelezen. Hierdoor zijn ze snel van toepassing. Wel rust er op de gebruiker van de algemene voorwaarden (degene die de algemene voorwaarden gebruikt) een informatieplicht. De algemene voorwaarden zijn vernietigbaar als de gebruiker de wederpartij niet een redelijke mogelijkheid heeft geboden om van de algemene voorwaarden kennis te nemen (informatieplicht).

De informatieplicht

De wijze waarop voldaan kan worden aan deze informatieplicht hangt af van het type overeenkomst, de wijze waarop de overeenkomst tot stand komt en de hoedanigheid van de wederpartijen.

Terhandstelling

De gebruiker is verplicht om kleine wederpartijen (consumenten en bedrijven met minder dan 50 werknemers of bedrijven zonder gepubliceerde jaarrekening) een redelijke mogelijkheid te bieden om van de algemene voorwaarden kennis te nemen. Hoofdregel is dat de algemene voorwaarden vóór of bij het sluiten van de overeenkomst aan de wederpartij ter hand dienen te worden gesteld. Dit betekent dat de voorwaarden (op papier) aan de wederpartij moeten worden overhandigd, bijv. door een exemplaar van de voorwaarden te overhandigen of deze af te drukken op de achterkant van de offerte (wel naar verwijzen op de voorkant van de offerte!).

Er bestaan drie uitzonderingen op de hoofdregel:

Als het redelijkerwijs niet mogelijk is om de algemene voorwaarden bij elke overeenkomst ter hand te stellen, dan kan worden volstaan met verwijzen naar Kamer van Koophandel of griffie bij de rechtbank. Deze uitzondering is voor ICT-dienstverleners van weinig waarde omdat de voorwaarden in principe bij elke offerte kunnen worden bijgesloten.
Professionele partijen die herhaaldelijk zaken met elkaar doen. Als bij de eerste overeenkomst de voorwaarden correct ter hand gesteld zijn, is dit niet opnieuw nodig bij vervolgovereenkomsten.
De eis van terhandstelling geldt niet voor ‘grote wederpartijen’ (bedrijven met meer dan 50 werknemers of met gepubliceerde jaarrekening). Ten aanzien van deze wederpartijen kan worden volstaan met verwijzen naar de algemene voorwaarden en het is dan aan die wederpartij om uit te zoeken om welke voorwaarden het gaat.

Elektronisch ter hand stellen

Is de overeenkomst elektronisch tot stand gekomen (zoals een koop op afstand), dan dienen de algemene voorwaarden langs elektronische weg ter beschikking te worden gesteld. Belangrijke voorwaarde is wel dat de algemene voorwaarden worden aangeboden op zodanige wijze dat deze kunnen worden opgeslagen voor latere kennisneming. Aan deze eis kan worden voldaan door de voorwaarden als PDF-bestand of Word-document aan te bieden, dan wel een printbutton toe te voegen (de mogelijkheid tot ‘copy-pasten’ of de browser/webpagina kopiëren is niet voldoende). Ook in geval van een schriftelijke overeenkomst kunnen de algemene voorwaarden elektronisch worden verstrekt, maar alleen als de wederpartij daarmee uitdrukkelijk heeft ingestemd.

Ter hand stellen door dienstverleners

Voor dienstverleners geldt de verplichting tot terhandstelling niet. Dienstverleners zijn partijen die “economische activiteiten gewoonlijk tegen vergoeding buiten loondienst verrichten”. Enkele voorbeelden van deze dienstverleners zijn advocaten, reisbureaus, architecten, accountants en ICT-dienstverleners. Met betrekking tot de ICT-dienstverleners zijn bijna alle “economische activiteiten” een dergelijke dienst. Hieronder valt ook webhosting, zoekmachines, forums, en Software-as-a-Service.

Met betrekking tot deze dienstverleners schrijft de wet voor dat zij de algemene voorwaarden ook ter beschikking mogen stellen door te verwijzen naar een webadres. Dit geldt ook ten aanzien van consumenten en ongeacht of de overeenkomst elektronisch wordt gesloten. Ook het opslag- en instemmingsvereiste, zoals hiervoor genoemd, geldt niet.

Hoe moet die verwijzing naar het webadres er in praktijk uitzien? Dienstverleners zullen actief moeten verwijzen naar het webadres en kunnen niet volstaan met de mededeling, welke zoekterm op Google moet worden ingevoerd (bijv. “de algemene voorwaarden op onze website zijn van toepassing”). Het lijkt echter niet noodzakelijk om te verwijzen naar het precieze webadres van de algemene voorwaarden (bijvoorbeeld www.bedrijfx.nl/algemenevoorwaarden). Een verwijzing naar het algemene webadres van een bedrijf (www.bedrijfx.nl) kan voldoende zijn , in ieder geval als de voorwaarden duidelijk en nadrukkelijk op de website worden vermeld (bijvoorbeeld onder een ‘knop’). Om discussie over de vraag of de voorwaarden duidelijk op de website worden vermeld te voorkomen, is het aan te raden om altijd gebruik te maken van een specifieke link naar de algemene voorwaarden op een website.

Samenvattend

Hoofdregel is dat de voorwaarden voor of bij het sluiten van de overeenkomst ter hand worden gesteld (= in principe een afgedrukt exemplaar). Komt de overeenkomst elektronisch tot stand, of is ingestemd met elektronische ter beschikking stelling, dan moeten de voorwaarden ook langs deze weg worden aangeboden (= .pdf/.doc/printbutton). Dienstverleners kunnen echter volstaan met een verwijzing naar het (algemene) webadres waar de voorwaarden staan (= www.bedrijfx.nl of beter www.bedrijfx.nl/algemenevoorwaarden).