Help, ik heb een platform. Wat zijn de regels?

Stel je voor dat je op een dag te horen krijgt dat je dienst eigenlijk een platform is. Wat betekent dat eigenlijk? Kun je zomaar dingen verwijderen die je niet bevallen? Wat als iemand illegale dingen plaatst? Wat als iemand verkiezingen probeert te beïnvloeden?

De Digital Services Act (DSA) geeft antwoord op deze vragen, maar zit ook vol regels en verplichtingen waar je misschien nog nooit van gehoord hebt. Geen paniek! In dit artikel vliegen we langs de belangrijkste taken en regels, zonder dat je in een juridische jungle verdwaalt.

Wanneer heb ik een platform?

Je hebt een website of misschien zelfs een app. Maar, heb je nu ook ineens een platform? Simpel gezegd is een platform een dienst die voor zijn gebruikers informatie opslaat en hierna verspreidt onder een potentieel onbeperkt publiek. Dit publiek kan ook weer als gebruiker optreden door gebruik te maken van het platform en interactie te hebben met andere gebruikers. Gebruikers kunnen dus zowel consumenten als bedrijven zijn.

Kijk naar bekende platformen als Facebook, Youtube of X. Bedrijven gebruiken deze platformen voor bijvoorbeeld het plaatsen van advertenties en het onderhouden van klantcontact. Ondertussen gebruiken consumenten het platform om in contact te blijven met hun naasten en het nieuws te volgen. Platformen hebben hiermee in korte tijd een belangrijke rol en veel invloed gekregen in onze samenleving. Passende regelgeving en handhaving zijn daarom essentieel.

Verschillende soorten platformen

Ook in de e-commerce kom je veel platformen tegen. Zo kan een handelaar op platformen als Bol, Zalando en Marktplaats diens eigen producten/diensten aanbieden. Verwar dit niet met bedrijven als Coolblue en MediaMarkt die alleen hun eigen producten aanbieden. Zij publiceren geen informatie van hun gebruikers, waardoor ze geen platform zijn en buiten de werking van de DSA vallen.

In de DSA wordt onderscheid gemaakt tussen drie soorten platformen.

• Kleine platformen – Deze hebben minder dan vijftig werknemers en een jaarlijkse omzet of balanstotaal van minder dan tien miljoen euro;
• Zeer grote platformen – Deze hebben meer dan vijfenveertig miljoen maandelijkse gebruikers binnen de EU en zijn door de Europese Commissie aangewezen als zeer groot;
• Normale platformen – Elk platform tussen klein en zeer groot.

Verplichtingen voor alle platformen

Om te beginnen zijn er een tweetal onderwerpen met regels waar elk platform aan moet voldoen, ongeacht de omvang van dit platform.

1. Het eerste onderwerp betreft de inhoudsmoderatie. In je algemene voorwaarden moet duidelijk staan welke inhoud je toestaat en hoe je optreedt tegen inhoud die hier niet aan voldoet. Wil je als platform inhoud verwijderen of schorsen omdat het illegaal is of niet overeenkomt met je algemene voorwaarden? Dan moet je deze keuze motiveren aan de gebruiker die deze inhoud heeft geplaatst. Lijkt de inhoud illegaal en kan het een gevaar opleveren voor het leven of de veiligheid van een persoon? Dan moet dit zo snel mogelijk aan de politie gemeld worden. Als je dit goed doet, ben je als platform zelf niet aansprakelijk voor de illegale inhoud.
2. Ten tweede moet er een duidelijk contactpunt aanwezig zijn. Zowel gebruikers als de autoriteiten moeten op een rechtstreekse en elektronische manier contact op kunnen nemen. In de praktijk zou een e-mailadres of contactformulier voldoende moeten zijn.

Bovenstaande verplichtingen gelden voor alle soorten platformen. Het zijn daarmee de enige verplichtingen voor kleine platformen. Kun je als eigenaar van een klein platform dan nu stoppen met lezen? Natuurlijk niet! Je doel is natuurlijk om je platform te laten groeien, dus zul je wellicht in de toekomst wel moeten voldoen aan meer verplichtingen uit de DSA. Je doet er daarom goed aan om alvast de DSA te integreren. Zo hoef je niet plotseling je hele platform om te gooien als je bent gegroeid.

Verplichtingen voor gewone en zeer grote platformen

Als gewoon of zeer groot platform zijn er naast de bovenstaande verplichtingen nog een aantal extra verplichtingen.

Als eerste moet elk platform publiceren hoeveel gebruikers binnen de Europese Unie maandelijks gebruik maken van het platform. Dit kan bijvoorbeeld onder een apart kopje tussen “Contact” en “Privacyverklaring” onderaan de pagina. Zo kan de Europese Commissie controleren wanneer een platform een zeer groot platform is geworden.

Daarnaast moet er een toegankelijke manier zijn om een melding te maken van illegale inhoud. Als iemand misbruik van het meldsysteem maakt en regelmatig ongegronde meldingen doet, moet je deze partij na een waarschuwing voor een redelijke periode blokkeren. Dit geldt ook als een gebruiker regelmatig illegale inhoud plaatst. Afhankelijk van de ernst van de inhoud/meldingen kan dit een dag, een week of voor altijd zijn. Hierbij moeten platformen een intern klachtenafhandelingssysteem hebben. Gebruikers kunnen hier klagen wanneer het platform hun inhoud mogelijk onterecht heeft verwijderd. Als deze klacht terecht blijkt, moet de inhoud weer terug op het platform geplaatst worden. Daarnaast moeten meldingen gedaan door betrouwbare flaggers over illegale inhoud zo snel mogelijk worden behandeld.

Advertenties tonen

Wil je advertenties tonen op je platform? Dan moet in ieder geval duidelijk zichtbaar zijn dat het reclame is en door welke partij de advertentie wordt aangeboden. Daarnaast moet rechtstreeks en gemakkelijk terug te vinden zijn waarom deze specifieke advertentie aan de gebruiker getoond wordt. Dit kan door bijvoorbeeld een knop bij de advertentie te zetten met “meer informatie”.

Ook moet je letten op de manier waarop de inhoud van je platform wordt getoond. Maak je gebruik van een aanbevelingssysteem of algoritme voor het vertonen van je inhoud? Dan moet in je algemene voorwaarden duidelijk staan welke parameters hiervoor worden gebruikt. Kan je platform gebruikt worden om online spullen te kopen of diensten af te nemen? Dan moet duidelijk uit je site blijken over welke producten/diensten het gaat en wie de aanbieder is.

Duistere patronen

Op je platform mag hiernaast geen gebruik gemaakt worden van manipulatieve of misleidende vormgeving, zogeheten dark patterns. Hiermee wordt het beoordelingsvermogen van gebruikers dusdanig verstoord dat ze geen vrije en geïnformeerde beslissingen kunnen nemen. Uit onderzoek van de Europese Commissie blijkt dat verrassend veel websites hier nog gebruik van maken. Oppassen dus!

Tot slot: heb je een zeer groot platform? Dan ziet de EU jou als een serieuze speler met een flinke maatschappelijke impact. Dat betekent rapportages, risicobeoordelingen en een flinke lijst aan verantwoordelijkheden. Maar met een groot platform komen ook grote middelen en een groot team om dit allemaal netjes voor je te regelen.

Op weg naar een veilige en open digitale wereld

Dit waren in sneltreinvaart de belangrijkste verplichtingen uit de DSA. Door deze in je platform te verwerken, maak je een goed begin met DSA-compliance. Het is begrijpelijk als dit nogal overweldigend overkomt. Onthoud dan: op deze manier help je mee aan een veilige en open digitale wereld.