Heb ik wat aan een octrooi? #startuprecht

Is een octrooi of patent de moeite (en het geld) waard om te overwegen? Octrooieer je idee, is een veelgehoord advies voor startups. Leg je idee vast zodat anderen er niet mee aan de haal gaan. Of zodat je iets hebt om mee terug te slaan wanneer een ander zich met zijn octrooi bij jou meldt en gaat eisen dat je stopt met je nieuwe dienst. Of dat ook werkelijk zo uit zal pakken in de praktijk, is maar zeer de vraag. Dus daarom vandaag: wat heb ik aan een octrooi?

Een octrooi is een exclusief recht om anderen te verbieden een uitvinding na te maken. Ook als ze de uitvinding zelf opnieuw hebben ontwikkeld en niets hebben nagemaakt of afgekeken. Omdat dit een erg sterk recht is, bepaalt de octrooiwet dat uitvindingen uitgebreid getoetst moeten worden en alleen op aanvraag worden verleend. En die toetsing kan jaren duren.

Daar komt bij dat de procedure in elk land apart moet worden uitgevoerd, hetgeen hoge kosten met zich meebrengt. Denk aan €5.000 het eerste jaar en €6.000 het jaar daarna, oplopend tot al snel €20.000 als je in de VS en Europa je uitvinding wilt beschermen.

Wie dus octrooi wil aanvragen, moet een duidelijke strategie voor ogen hebben waarmee hij die tijd en investering kan terugverdienen. Alleen maar een uitvinding vastleggen is weinig zinvol – niemand zal een eigen ontwikkeling staken omdat er toevallig iemand iets in een octrooi heeft vastgelegd.

Ook gelden er juridische eisen. Octrooi op software (softwarepatenten) zijn juridisch lastig. Het hangt er vanaf wat de software precies ‘oplevert’ in termen van technologische innovatie. Octrooi kan eigenlijk alleen als de software de computer zelf beter laat werken. Denk aan device drivers, audio/video spelen of opnemen of communicatiesoftware. Een handig vergrootglasje voor kleine teksten is alleen handig voor de gebruiker, de computer zelf merkt daar niets van. Software waarmee je sneller een harde schijf doorzoekt weer wel, omdat dat raakt aan de hardware.

Ook moet de software nieuw en innovatief zijn. Software die alleen bestaande concepten of technieken opnieuw implementeert, of die een bestaand concept prettiger bruikbaar maakt, is niet te octrooieren. Ook als de software al op de markt is, is octrooi niet meer mogelijk. Het maakt daarbij niet uit of de broncode geheim is gehouden. Bij een SaaS-dienst is octrooi op backend-functionaliteit vaak nog wel mogelijk, ook als de dienst al op de markt is.

Speciaal voor starters zijn er nog twee redenen om octrooi te willen:

1. Omdat je investeerders daarom vragen. Voor investeerders kan een octrooi (of aanvraag, “patent pending”) een bewijs zijn dat je werkelijk iets innovatiefs hebt. Ook als je na de investeringsronde niets meer met het octrooi doet.
2. Profiteren van de innovatiebox. Met een octrooi op een nieuw softwareproduct is het soms mogelijk om de inkomsten bij de belastingaangifte apart op te geven zodat slechts 5% belasting verschuldigd is. Hiervoor is alleen een Nederlands octrooi nodig, en dat is een stuk goedkoper dan Europees of wereldwijd.

De beslissing om een octrooi aan te vragen moet dus altijd logischerwijs passen in je ondernemingsplan. Hoe wil je met je bedrijf en met je innovatie geld verdienen, en op welk moment heb je daar bescherming voor nodig? En kun je die bescherming krijgen via een octrooi?

Wat zijn belangrijke juridische aandachtspunten voor starters?

Je leest het in onze factsheet – Het recht voor startups!