Het zijn roerige tijden voor de Belastingdienst. Vorige maand schreven wij al een blog over de schending van alle AVG-kernprincipes door het gebruik van de zogenaamde Fraude Signalering Voorziening (‘FSV’). En dit keer wordt het handelen van de Belastingdienst afgestraft. De Autoriteit Persoonsgegevens (‘AP) heeft drie boetes van in totaal 2,75 miljoen euro opgelegd. Waarom? Vanwege de welbekende kinderopvangtoeslagaffaire. In deze blog leest u meer.
Het onderzoek
In 2017 ontving de Autoriteit Persoonsgegevens informatie over de Belastingdienst. Zo zou de Belastingdienst de (dubbele) nationaliteit van aanvragers van kinderopvangtoeslagen verwerken. Naar aanleiding daarvan heeft de toezichthouder in 2020 (jawel, 3 jaar later) een onderzoek gestart.
De overtredingen
Uit dit onderzoeksrapport blijkt dat de toezichthouder drie (typen van) onrechtmatige verwerkingen heeft geconstateerd, waardoor de Belastingdienst in strijd heeft gehandeld met de Algemene Verordening Gegevensbescherming (‘AVG’). De boete is opgelegd omdat de Belastingdienst:
- in ieder geval tussen 2016 en 2020 de dubbele nationaliteit van Nederlanders bleef bewaren, zonder wettelijke grondslag, in het zogeheten Toeslagen Verstrekking Systeem (‘TVS’);
- in ieder geval tussen 2016 en 2018 de dubbele nationaliteit van aanvragers van kinderopvangtoeslag onrechtmatig heeft verwerkt als indicator in het risico-classificatiemodel en;
- in ieder geval tussen 2016 en 2019 de nationaliteit van aanvragers van kinderopvangtoeslag heeft verwerkt voor de opsporing van georganiseerde fraude, opnieuw zonder wettelijke grondslag.
Verwerkingen 2 en 3 zijn daarnaast niet alleen onrechtmatig, maar ook discriminerend en onbehoorlijk, omdat deze onderscheid maken op grond van nationaliteit zonder dat daar een objectieve rechtvaardiging voor bestond.
Hoogte van de boete
Op grond van de boetebeleidsregels van de AP vallen alle overtredingen die de Belastingdienst heeft gemaakt, in de op één na zwaarste boetecategorie. Er geldt een boetebandbreedte van € 300.000 tot € 750.000, met een basisboete van € 525.000. Aangezien twee verwerkingen door de Belastingdienst als onbehoorlijk zijn bestempeld, heeft de AP een nog hogere boete opgelegd van maar liefst 2,75 miljoen euro.
Hoe nu verder?
Staatssecretaris van Huffelen ervaart de opgelegde boete als zeer pijnlijk en zal zich daar niet tegen verzetten, zo blijkt uit deze kamerbrief. Zij wijst er daarnaast op dat de Belastingdienst de conclusies en aanbevelingen ter harte heeft genomen en dat dit heeft geleid tot verbetermaatregelen. Zo zijn naar aanleiding van dit onderzoek alle dubbele nationaliteiten van Nederlanders volledig verwijderd uit de interne systemen en gebruikt de Belastingdienst de nationaliteit van aanvragers niet meer bij het risicosysteem. De Belastingdienst gaat er volgens van Huffelen alles aan doen om overtreding van de privacywetgeving in de toekomst te voorkomen. De tijd zal het leren.
