Ondertussen zijn we er allemaal wel over uit: reclame sturen of bellen over een nieuw aanbod mag niet zomaar. Een minder besproken onderwerp is het versturen van níét commerciële communicatie. Mag dat wel?
Direct marketingreeks
Geregeld wordt data door organisaties ingezet voor direct marketingdoeleinden. In deze blogserie schrijf ik over de regels omtrent direct marketing en het gebruik van data voor direct marketingdoeleinden. Als eerste heb ik de regelgeving omtrent handel in data (blog #1) behandeld, daarna ben ik ingegaan op de regels met betrekking tot telemarketing (blog #2), om vervolgens de wetgeving op het gebied van elektronische berichten, zoals app-berichten en e-mails te bespreken (blog #3). In de vierde blog las je wat de regels zijn voor marketing via briefpost, oftewel reclamepost (blog #4) en vervolgens in blog 5 een meer specifieke benadering van het doen van persoonlijke aanbiedingen (blog #5).
De voorgaande blogposts gaan allemaal uit van het commerciële karakter van communicatie. In deze zesde blogpost lees je wat de mogelijkheden zijn voor ideële en charitatieve communicatie.
Commerciële communicatie
Wanneer je commerciële informatie mag delen met je contacten is uitgebreid aan bod gekomen in de voorgaande blogposts. De Nederlandse wetgever heeft echter geen uitleg gegeven over het begrip ‘commercieel’. De Telecommunicatiewet (Tw), de wet waarin het verzenden van commerciële communicatie voornamelijk wordt gereguleerd is gebaseerd op Europese wetgeving. Het aanknopingspunt over de betekenis van de term is dan ook de uitleg die de Europese wetgever in art. 2 (f) van de Richtlijn Elektronische Handel geeft aan ‘commerciële communicatie’, namelijk:
'elke vorm van communicatie bestemd voor het direct of indirect promoten van de goederen, diensten of het imago van een onderneming, organisatie of persoon, die een commerciële, industriële of ambachtelijke activiteit of een gereglementeerd beroep uitoefent.'
Het is niet noodzakelijk dat iets te koop wordt aangeboden, of juist gratis beschikbaar wordt gesteld. Ook het enkel aanprijzen van een organisatie is al een commercieel bericht. Belangrijk is dus om te kijken naar het doel van de communicatie (de mail of het telefoongesprek). Is het doel van het bericht om reclame te maken, te werven of iets te verkopen? Dan is het bericht commercieel.
Ideële communicatie
De volgende term die in de Telecommunicatiewet genoemd wordt is ‘ideële’. Ook ongevraagde ideële communicatie, elektronisch of telefonisch, is niet zonder meer toegestaan. Hiervoor gelden dezelfde regels als voor commerciële communicatie. Maar wat is nu eigenlijk een ideëel bericht? De Dikke Van Dale vertaalt ideëel als ‘verband houdend met een idee; = idealistisch: ideële reclame niet-commerciële’.
De Nederlandse wetgever had hier een ander idee over. De regels in de Tw gelden voor ideële berichten waarbij inderdaad een denkbeeld wordt voorgelegd (idealistisch) of aandacht wordt gevraagd voor een ideaal of overtuiging. Denk hierbij aan berichten van een vakbond of politieke partij.
Een bericht met een charitatief karakter is een bericht dat wordt verzonden om voor een goed doel aandacht of een gift te vragen. De letterlijke vertaling van charitatief is ‘liefdadig’.
Ideëel, charitatief en toch commercieel?
Zo’n ideëel of charitatief bericht valt enkel onder de regels van de Tw, als dit bericht een reclame, wervend of verkoop bevorderend doel heeft. Dit komt wederom voort uit de Europese Richtlijn, waarin de term direct marketingdoeleinden wordt gebruikt. Het zal dus sterk van de inhoud van de communicatie afhangen welk doel wordt gediend met het bericht en of er niet toch sprake is van verkapte reclame of werving. Wanneer een ideëel bericht oproept tot actie door tevens op te roepen tot actie door lid te worden van een vereniging, spreken we van een wervend doel en is toestemming vereist. Voor oproepen of berichten met het doel informatie te verkrijgen, op vrijwillige basis, met inachtneming van de regels voor de bescherming van persoonsgegevens (de AVG) en zonder dat die informatieverwerving direct gekoppeld of gecombineerd wordt met verkoop of werving geldt dit niet.
Direct marketingdoeleinden
De Nederlandse wetgever heeft met de bewoordingen ideëel en charitatief willen aansluiten bij het Strafrecht. In artikel 435e van het wetboek van Strafrecht wordt telefonische verkoop van goederen of diensten strafbaar gesteld, als de verkoper daarbij te kennen geeft of de indruk wekt dat de opbrengst geheel of ten dele voor een liefdadig of ideëel doel is bestemd. Ten tijde van de intreding van de Tw was de term ‘direct marketing’, de term die daar eigenlijk had moeten staan, in de Nederlandse taal nog geen gewone term. De bedoeling van de wetgever is in elk geval geweest dat markt- en verkiezings- onderzoek, mits dit niet gecombineerd wordt met het aanbieden van goederen of diensten, of het maken van reclame daarvoor, niet vallen aan te merken als oproepen van commerciële, ideële of charitatieve aard.
Mag je dus zonder toestemming ongevraagd ideële en charitatieve communicatie verzenden? Ja, dat mag. Mits je de regels van rechtmatige verwerking en doelbinding uit de AVG in acht neemt en er duidelijk geen commercieel belang mee nastreeft.
