De kogel is door de kerk: nadat het wetsvoorstel na een lange aanlooptijd op 30 april 2021 bij de Tweede Kamer is ingediend, heeft de Eerste Kamer op 18 april gestemd over de Wet Elektronische Gegevensuitwisseling in de Zorg (hierna: de Wegiz) gestemd. En met succes, de wet is aangenomen. Met het aannemen van de Wegiz is een nieuwe loot gelegd aan de digitalisering van de zorg, hoewel deze ontwikkeling niet zonder slag of stoot doorgang heeft kunnen vinden. Welke beren zijn tijdens het proces allemaal op de weg verschenen? Hoe zit het met de Motie-Gerkens, die tijdens het Eerste Kamerdebat op 11 april 2023 werd ingediend? Hoe zit het met de discussie die wordt gevoerd opt-out/opt-in? En hoe zit het met aanpalend beleid?
Ontwikkelingen rondom de Wegiz
De Wegiz is geen onbesproken onderwerp binnen ICTRecht. Zo hebben wij in 2021 een vierluik gepubliceerd en hebben wij meer recentelijk gesproken over concrete stappen die je moet zetten om aan de Wegiz te voldoen. Het wetsvoorstel beoogt om volledige interoperabiliteit bij de elektronische gegevensuitwisseling tussen zorgverleners te bereiken. Met de Wegiz kunnen zorgverleners worden verplicht de uitwisseling van aangewezen gegevens elektronisch te laten verlopen. Ook kunnen eisen worden gesteld aan, onder meer, taal en techniek om interoperabiliteit tussen de systemen van de zorgverleners te realiseren. De Wegiz stelt voorschriften voor de manieren van uitwisseling van cliëntgegevens tussen zorgverleners als randvoorwaarden voor het verlenen van goede zorg in de zin van artikel 2 van de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg.
Opt-in of opt-out
Hoewel consensus bestaat over de opvatting dat een grote inhaalslag moet worden gemaakt op het gebied van de digitalisering van de zorg, werd naar aanleiding van het ingediende voorstel door de Raad van State aandacht gevraagd voor een aantal verbeterpunten. Deze zagen onder andere op de verduidelijking en toelichting van het voorstel voor wat betreft de regierol van de Minister en realisatie door het zorgveld en ICT-leveranciers en de ontwikkeling van NEN-normen.
Uiteindelijk is het wetsvoorstel op 27 september 2022 aangenomen met zeven amendementen en een aantal moties, waaronder een motie over de wettelijke verankering van een opt-out voor de spoedeisende zorg. Dat laatste is interessant wanneer men diep in zijn geheugen graaft en zich herinnert dat het EPD-plan juist mede op dat punt spaak liep. In het Eerste Kamerdebat van 11 april 2023 werd echter (opnieuw) het belang van de elektronische beschikbaarheid van basisgegevens in de spoedeisende zorg benadrukt. Sterker nog: burgers gaan er tegenwoordig zelfs al vanuit dat deze gegevens standaard beschikbaar zijn.
De Motie-Gerkens, de toekomst van de Wegiz en aanpalende initiatieven
Nadat de Wegiz op 18 april 2023 uiteindelijk door de Eerste Kamer is aangenomen, treedt deze per 1 juli 2023 in werking. De wet wordt gezien als een kaderwet, die in de aankomende jaren stapsgewijs nader zal worden ingevuld en geïmplementeerd. Een planning voor het verloop van de Wegiz is te vinden in de ‘Meerjarenagenda Wegiz’, welke van tijd tot tijd geactualiseerd zal worden. Momenteel staat een aantal punten op de Meerjarenagenda Wegiz:
- Medicatieoverdracht: versturen recept door huisarts aan de terhandsteller en medicatiegegevens;
- Basisgegevensset Zorg tussen MSZ-instellingen;
- Beeldbeschikbaarheid en bijbehorend verslag (Radiologie) tussen MSZ-instellingen; en
- Verpleegkundige overdracht.
Daarnaast is in het Eerste Kamerdebat gesproken over het opnemen van de medische brief op de Meerjarenagenda.
Naast de Wegiz neemt de Minister ook op andere vlakken meer regie die moeten resulteren in de versnelling van de digitalisering van de zorg: een nationale visie op het gezondheidsinformatiestel, een landelijk dekkend netwerk van infrastructuren en de voorzieningen voor generieke functies. Hoewel de Minister op 11 april 2023, na afloop van het Eerste Kamerdebat, een brief heeft verstuurd over een landelijk dekkende infrastructuur, wordt de regering met de Motie-Gerkens verzocht om zorgaanbieders van afdoende ondersteuning te voorzien voor de uitwisseling van medische gegevens via decentrale infrastructurele voorzieningen. Hoewel een motie niet van directe invloed is op het wetsvoorstel, betekent het aanhouden van de wel dat de Minister in de toekomst wellicht gehoor moet geven aan de motie. De toekomst zal dus moeten uitwijzen hoe dergelijk landelijk dekkend netwerk daadwerkelijk vorm zal krijgen.
Ook zal de toekomst moeten uitwijzen hoe de Wegiz zich – in de (verre) toekomst – verhoudt tot de EHDS en de reeds in de praktijk gebruikte Persoonlijke Gezondheidsomgeving. Al met al kan in ieder geval gesteld worden dat digitale stappen worden gezet binnen het zorgstelsel. Tegenwoordig kunnen immers zelfs geneesmiddelen via internet worden voorgeschreven, maar dat is wellicht kost voor een latere blog.
En nu verder
Waar de boodschap een aantal maanden geleden al was dat het tijd is voor het starten met de voorbereidingen, is deze nu alleen nog maar relevanter te worden. Om zorgaanbieders wegwijs te maken in de regels en de te nemen stappen, hebben wij het voor je platgeslagen in een overzicht. Hulp nodig? Neem dan contact met ons op.
