Wanneer partijen met behulp van een mediator tot overeenstemming zijn gekomen kunnen zij de afspraken vastleggen in een vaststellingsovereenkomst. Men kan bijvoorbeeld afspreken dat een partij (de debiteur) zich verplicht to betaling van een bepaald geldbedrag aan de andere partij (de crediteur), of dat een bepaalde eerdere overeenkomst wordt opgezegd (ontbonden). Wat is er nu zo bijzonder aan een vaststellingsovereenkomst?
Een vaststellingsovereenkomst is een ‘geschrift bestemd om als bewijs te dienen’, zoals de wet dat noemt. Ze moeten ondertekend zijn om rechtsgeldig te zijn (art. 156 Rechtsvordering). Een akte kan door de partijen zelf worden gemaakt (“onderhandse akte”) of door een wettelijk bevoegde ambtenaar, bijvoorbeeld een notaris (“authentieke akte”).
Bij de bindendadviesprocedure hebben partijen van tevoren de bindend adviseur opdracht gegeven om de afspraken vast te leggen in een vaststellingsovereenkomst. Deze overeenkomst vormt dan het bindend advies. Het bindend advies van de Huurcommissie bij een geschil tussen de huurder en de verhuurder is een voorbeeld van een onderhandse akte.
Wanneer partijen de notaris vragen om van de vaststellingsovereenkomst een authentieke akte op te maken, krijgen ze een sterkere positie voor wat betreft naleving.
De notaris kan van de authentieke akte namelijk een afschrift (de “grosse”) aan partijen verstrekken die in executoriale vorm is opgemaakt. Bovenaan de grosse staat dan “In naam der Koningin” staan en onderaan “Uitgegeven voor eerste grosse”.
Op grond van het burgerlijk procesrecht is de grosse een executoriale titel, net als een vonnis of een beschikking van de rechter. Dit betekent dat met behulp van de deurwaarder mag worden overgegaan tot tenuitvoerlegging van de vorderingen zoals die zijn vastgelegd in de vaststellingsovereenkomst. Als de afspraak was dat er een geldbedrag zou worden betaald, en dit gebeurt niet, dan kan de deurwaarder goederen in beslag nemen en deze verkopen. Met de opbrengst wordt de vordering van de crediteur vervolgens voldaan. De rechter hoeft daar dus niet meer aan te pas te komen!
Partijen kunnen dus met de vaststellingsovereenkomst en met behulp van de notaris een schriftelijk stuk creëren waarmee ze zichzelf veroordelen.
