De concurrentiestrijd tussen sneaker- en sportmerken draait al jaren op volle toeren, uitmondend in talloze rechtszaken. Zo klaagde het Duitse bedrijf Adidas AG de Amerikaanse grootmacht in sportkleren Nike inc. (hierna: “NIKE”) aan op grond van octrooien met betrekking op de ontwikkeling van sneakers. En ook op Nederlandse bodem wordt niet stilgezeten: PUMA SE verwijt het Nederlandse bedrijf MONSHOE FASHION dat zij inbreuk maakt op het merkenrecht van PUMA SE door gebruik te maken van een teken dat MONSHOE FASHION op bepaalde schoenen aanbrengt.
NIKE start inbreukprocedure tegen BAPE
Recentelijk is NIKE in Amerika ten strijde getrokken. De gigant heeft een rechtszaak aangespannen tegen een streetwear-bedrijf op grond van het merkenrecht. BAPE, ook wel bekend als A Bathing Ape, is een Japans modemerk dat zich met name bezighoudt met het ontwerpen van vrij prijzige kleding en schoenen met de befaamde streetwear-stijl. Gezien de schaarse oplage en de exclusiviteit van de kleren en schoenen, staat menig streetwear-liefhebber geregeld uren in de rij om de mode van BAPE te kunnen bemachtigen. Als het aan NIKE ligt, zal dat voor de verkoop van de schoenen van BAPE niet langer meer opgaan.
Op 25 januari 2023 startte de sportkledinggigant een inbreukprocedure bij de rechtbank van het zuidelijke district van New York. NIKE beweert dat bepaalde ontwerpen van de schoenen van BAPE de schoenen van NIKE kopiëren en wijst daarbij op haar bij de U.S. Patent and Trademark Office (hierna: “USPTO”) geregistreerde merken. Zo claimt NIKE dat de silhouetten van BAPE verdacht veel lijken op de Nike Air Force 1, Dunk Low en Air Jordan 1 High. NIKE heeft de vormgeving van deze schoenen als beeldmerk geregistreerd om zo nabootsing te voorkomen. Om kort te gaan bestaat een beeldmerk niet alleen uit een woord of een logo, maar ook uit de vormgeving van het product of de verpakking zelf.
Waarom niet eerder?
Om wat beter inzicht te krijgen in de beweegredenen van NIKE is het belangrijk om stil te staan bij het feit dat NIKE het Japanse streetwear-merk al een enige tijd in de gaten houdt. Volgens NIKE verkoopt BAPE sinds 2005 inbreukmakende schoenen. De reden dat NIKE niet eerder een inbreukprocedure is gestart, komt omdat deze producten vijftien jaar lang alleen in beperkte mate zijn geproduceerd en slechts sporadisch in Amerika opduiken. Vanaf 2021 zou de productie van het vermeende inbreukmakende design, de BAPE STA, volgens NIKE echter flink zijn toegenomen en is BAPE zich op de Amerikaanse markt gaan richten door fysieke winkels te openen in New York, Los Angeles en Miami. Verder heeft BAPE verschillende versies van de BAPE STA geïntroduceerd die volgens NIKE ook verdacht veel lijken op haar eigen schoenen.
NIKE: "Verwarring bij de consument"
De schoenengigant beroept zich dan ook op haar merken, het ontwerp van BAPE kan namelijk verwarring veroorzaken bij consumenten over de herkomst van de schoenen. Overeenstemmende ontwerpen kunnen de indruk wekken dat de schoenen met het BAPE STA-design afkomstig zijn van NIKE of van een onderneming gelieerd aan NIKE. Om haar standpunt te staven, haalt NIKE afbeeldingen aan van advertenties waarop te zien is dat consumenten de BAPE STA-schoenen op de tweedehandsmarkt onder de titels ‘AF1s’, ‘Air Force 1s’ en ‘Dunks’ aanbieden.
In deze afbeelding is te zien op welke beeldmerken NIKE zich beroept tegenover de verschillende BAPE STA-versies van BAPE.
BAPE: "Te weinig details vastgesteld bij intellectuele eigendomsrechten NIKE"
Een reactie van BAPE kan niet uitblijven: op 17 februari 2023 heeft BAPE de rechtbank gevraagd om de klacht van NIKE af te wijzen. De advocaten van BAPE stellen dat NIKE meermaals heeft nagelaten om in detail de aard van de intellectuele eigendomsrechten op het algemene uiterlijk van de schoenen vast te stellen. Zo stelt BAPE dat de beschrijving van de beeldmerken te vaag zijn opgesteld. Volgens BAPE worden bij de registratie van de Air Force 1 alleen specifieke kenmerken van de schoen beschreven en blijkt niet duidelijk wat het onderscheidend vermogen is van de betreffende elementen. Het onderscheidend vermogen van een merk is de mate waarin een merk de consument in staat stelt de waren en/of diensten waarvoor het merk is/wordt aangevraagd te onderscheiden van de waren en/of diensten van andere ondernemingen. In deze context houdt het onderscheidend vermogen van een merk dus in dat consumenten aan de hand van een geregistreerd merk kunnen identificeren dat de schoen afkomstig is van NIKE.
Voorstel voor licentieovereenkomst van NIKE
Verder brengt BAPE naar voren dat NIKE in 2009 (4 jaar na de verkoop van de eerste vermeende inbreukmakende schoenen van BAPE) naar Japan is afgereisd met een voorstel om een licentieovereenkomst te sluiten. Mocht BAPE niet ingaan op het voorstel, dan moet de verkoop van de schoenen gestaakt worden wegens een inbreuk op de merkenrechten van NIKE. Helaas leverde de reis van NIKE naar Azië niets op. BAPE ging niet in op het voorstel en stelde dat NIKE zich baseerde op ongegronde claims. Het Japanse streetwear-merk nodigde NIKE na het bezoek uit om haar claims toe te lichten en nader te onderbouwen. De discussie rondom de BAPE-STA is hierna enige tijd blijven liggen en is door de inbreukprocedure hervat.
NIKE: "Duidelijk genoeg op welke elementen inbreuk wordt gemaakt."
Op 22 februari 2023 heeft NIKE op haar beurt gereageerd op BAPE. In deze reactie stelt NIKE dat haar klacht voldoende specifiek is en dat duidelijk is welke specifieke aspecten van haar producten vallen onder de geregistreerde merken. In het kort is NIKE van mening dat haar klachten tegen BAPE goed genoeg zijn onderbouwd omdat door de gedetailleerde omschrijving gepaard met een schematische illustratie duidelijk in kaart wordt gebracht op welke elementen van de merken (vermeend) inbreuk wordt gemaakt. NIKE gaat in haar reactie niet in op de vraag waarom zo lang is gewacht met het handhaven van haar intellectuele eigendomsrechten.
In deze afbeelding is het beeldmerk van NIKE voorzien van een omschrijving en een schematische illustratie.
En nu?
Op moment van schrijven heeft de rechter zich nog niet over dit dispuut uitgelaten. Het zal mij dan ook benieuwen hoe de Amerikaanse rechter gaat oordelen over het feit dat NIKE zo lang heeft gewacht om een inbreukprocedure te starten. Ook interessant om te zien hoe de rechtbank om zal gaan met het argument van BAPE dat NIKE niet goed bij zijn inschrijving heeft beschreven welke specifieke elementen de vormgeving van het beeldmerk onderscheidend maken. Ik vermoed dat de onrust in de wereld van kledingmerken in de toekomst niet zal afnemen. Wellicht is het voor fans een goed moment om de BAPE STA-schoenen nu massaal in te gaan slaan wegens een potentieel verbod.
