Per 1 juli 2021 is de Drank- en Horecawet gewijzigd en heet sindsdien de "Alcoholwet". In het nieuws is er al de nodige aandacht aan besteed: “Geen stuntprijzen meer voor alcohol, men heeft eind juni massaal ingeslagen”, en als internetgebruiker bent u wellicht vaker dan voorheen geconfronteerd met pop-ups waarin u uw leeftijd moest aangeven als u bijvoorbeeld alcohol wilde kopen voor uw diner-at-home. In deze blog gaan we in op de nieuwe regels die gelden voor het aanbieden en verkopen van alcohol "op afstand" - zoals via internet of telefoon. Let op: de regels zijn niet alleen relevant voor verkopers zelf, maar ook voor platforms waarop alcohol wordt aangeboden.
Leeftijdsverificatie
De nieuwe Alcoholwet heeft als doel om de naleving van de leeftijdsgrens bij alcoholverkoop te verbeteren. Wijzigingen waren nodig omdat de controleverplichting van de leeftijd slechts gold voor het moment van aflevering en niet voor het moment van verkoop. Bij verkoop op afstand liggen deze twee momenten uit elkaar. Daarom is het nu ook verplicht om de leeftijd vast te stellen op het moment van verkoop.
De Alcoholwet legt de basis voor het verplicht stellen van een leeftijdsverificatiesysteem. Deze moet op het moment van aankoop controleren of de koper wel 18 jaar of ouder is. Het bijbehorende Alcoholbesluit geeft hier nadere invulling aan. Zo dient het leeftijdsverificatiesysteem:
- vóór iedere aankoop vast te stellen dat de koper de leeftijd van 18 jaar heeft bereikt;
- te eisen dat een koper een 'actieve' handeling verricht ter vaststelling van diens leeftijd;
- in het bestelproces en vóór sluiting van de overeenkomst te vermelden dat de leeftijd van de persoon aan wie wordt geleverd ook wordt vastgesteld op het moment van bezorging.
Momenteel is het nog niet verplicht om te verifiëren of de op afstand vastgestelde leeftijd, bijvoorbeeld datgene dat de koper zelf heeft verklaard, ook daadwerkelijk klopt. Vooralsnog is het dus voldoende om te werken met bijvoorbeeld het plaatsen van een vinkje bij "ik ben 18 jaar of ouder", het selecteren van de leeftijd in een kalender, of bij telefonische verkoop het mondeling verklaren dat je 18 jaar of ouder bent.
Uiteindelijk is het wel de bedoeling dat er een systeem wordt voorgeschreven waarbij de leeftijd op moment van aankoop ook op betrouwbare wijze geverifieerd kan worden. Denk bijvoorbeeld aan een verificatie middels iDIN. Mocht hiertoe worden besloten, dan zal de markt in ieder geval voldoende tijd krijgen om dat ook daadwerkelijk te gaan implementeren. Aangegeven is dat per dat moment de verkoop van alcohol via de telefoon niet meer toegestaan zal zijn, om de reden dat het niet te combineren valt met een 'online' verificatiesysteem.
Geborgde werkwijze
Ter waarborging van de naleving van de leeftijdsgrens moeten verkopers hun werkwijze schriftelijk vastleggen. Deze beschrijving dient actueel gehouden te worden en te omschrijven:
- hoe de verkoper ervoor zorgt dat bij overdracht van de alcohol tussen ketenpartijen onderling (distributiepartners etc.) tot aan aflevering geborgd is dat de leeftijd van de geadresseerde tijdens aflevering wordt vastgesteld;
- hoe de verkoper ervoor zorgt dat de alcohol uitsluitend op het adres van de geadresseerde of bij een distributiepunt wordt afgeleverd;
- hoe de verkoper ervoor zorgt dat de actuele geborgde werkwijze bekend en inzichtelijk is voor degenen die werkzaam zijn onder diens verantwoordelijkheid;
- hoe de verkoper minimaal één keer per jaar onderzoek doet naar de naleving hiervan en eventuele geconstateerde tekortkomingen dan corrigeert.
Verkoop van sterke drank
Voor de verkoop van sterke drank (op afstand) is altijd al een slijterijvergunning vereist. Nadere eisen stellen dat fysieke slijterijen, naast de alcoholhoudende producten, alleen enkele daaraan gerelateerde producten mochten verkopen, zoals gespecificeerd in het Besluit aanvulling omschrijving slijtersbedrijf. Deze eis gold niet voor online slijterijen, waardoor er online slijterijen waren die bijvoorbeeld ook levensmiddelen verkochten én sterke drank. Dit is inmiddels ook gelijk getrokken, waardoor online slijterijen dezelfde ruimte (lees: beperkingen) hebben qua aanbodmogelijkheden als fysieke slijterijen. Een en ander om een gelijk speelveld te creëren en het aanbod van sterke drank niet teveel in de kijker te spelen. In de praktijk zullen gemengde webshops dan ook verdwijnen en meer slijterij-toegewijde webshops ontstaan. Dit is dan ook ongetwijfeld de reden dat ‘sterk’ Gall & Gall aanbod niet meer zichtbaar is op ah.nl.
Aandachtspunten voor platforms
De Alcoholwet heeft niet alleen invloed op de verkopers van alcohol, maar ook op platforms. De wet verbiedt namelijk ook om alcohol 'aan te bieden' indien geen leeftijdsverificatiesysteem wordt gehanteerd op het moment van aankoop. En 'aanbieden' is een breder begrip dan 'verkopen', waardoor het verbod ook van toepassing is op (bepaalde) platforms.
In de Nota van Toelichting is uitvoerig stilgestaan of een dergelijk verbod, wat in feite in een toezichtverplichting voor een platform resulteert, onder Europees recht toelaatbaar is. Zolang een platform in staat is om automatisch de toezichtverplichting uit te voeren, wordt dit toelaatbaar geacht. De Nederlandse wetgever gaat er ook van uit dat platforms hier automatisch uitvoering aan kunnen geven, door simpelweg alle alcoholhoudende producten eenmalig te koppelen aan het leeftijdsverificatiesysteem. Dit valt uiteraard te betwisten, maar het is momenteel wel de visie van de Nederlandse wetgever.
