De Europese Unie werkt aan een nieuw pakket regels voor digitale diensten: de Digital Services Act. De huidige regels zijn inmiddels 20 jaar oud en sluiten niet meer aan op de online wereld van nu. In die tijd is veel veranderd. Zo is bijvoorbeeld de illegale handel op internet sterk toegenomen en hebben platformen een grote rol gekregen. De nieuwe regels zullen waarschijnlijk gevolgen hebben voor de aanbieders van digitale diensten.
Aanleiding
De aanleiding voor de Digital Services Act heeft te maken met de veranderende rol van tussenpersonen (zoals hostingproviders en platformen) en de behoefte om gebruikers te beschermen tegen illegale handel. De huidige regels zijn afkomstig uit de E-commerce richtlijn (Richtlijn Elektronische handel 2000/31/EG) en dateren uit het jaar 2000. Deze richtlijn bevat te weinig handvatten en mogelijkheden om in te spelen op de huidige situaties. Met name twee principes uit die richtlijn staan daarvoor in de weg:
- Beperkte aansprakelijkheid tussenpersonen (artikel 12-14)
- Verbod op algemene toezichtverplichting (artikel 15)
Macht van platformen
20 jaar geleden was de rol van platformen beperkt. Maar tegenwoordig zijn platformen in sommige gevallen dominante spelers op wereldniveau geworden. De machtspositie van deze platformen zorgt ervoor dat veel verkopers afhankelijk zijn geworden van de (eisen van) platformen. Daarnaast is er bij sommige grote platformen weinig behoefte om zelf actief te controleren of verkopers zich bezighouden met illegale handel.
Beperkte aansprakelijkheid tussenpersonen
Tussenpersonen (zoals platformen en hostinproviders) zijn beperkt aansprakelijk. Pas als iets evident onrechtmatig is en zij niet ingrijpen, kunnen zij aansprakelijk zijn. Tegelijkertijd kunnen deze tussenpersonen wel een sleutelrol spelen bij het optreden tegen de toenemende illegale handel. Zo kan een platform een oplichter van het platform verwijderen en kan een hostingprovider direct een website offline halen.
Andere nieuwe regels
Ondertussen zijn er de afgelopen tijd al verschillende Europese regelgeving geïntroduceerd om deze situaties aan te pakken. Zo is sinds juli 2020 de Platform to Business Verordening (P2B) van kracht die de macht van platformen aan banden legt. Daarnaast heeft de ACM door de CPC Verordening verdergaande bevoegdheden gekregen om bij tussenpersonen, zoals hosters in te grijpen bij misleidende en frauduleuze online praktijken.
Verwachte inhoud van de Digital Services Act
Bovenop de bovenstaande regels komt dus de Digital Services Act. De richtlijn is nog in de maak, dus het is enigszins speculeren over de inhoud van de uiteindelijke regels. Maar het lijkt erop alsof tussenpersonen sneller aansprakelijk zullen zijn en eventueel verplicht kunnen worden om te controleren wie of wat ze toelaten. Het gevolg is mogelijk meer handvatten voor optreden tegen illegale handel. Keerzijde is wel dat (weer) meer vrijheden op internet aan banden worden gelegd.
Overigens zal de Digital Services Act niet alleen van toepassing zijn op hostingproviders en platformen, maar ook op andere digitale diensten zoals zoekmachines. Bepalend hierbij zijn de definities die uiteindelijk worden gekozen.
De volgende stappen
De consultatieronde is net (8 september 2020) afgerond. De verwachting is dat er later in het vierde kwartaal van het jaar 2020 meer bekend zal worden.
