De veiling is een populaire manier om goederen aan de man of vrouw te brengen en bestaat al sinds de klassieke oudheid. Met de komst van het internet heeft de veiling zich eveneens verplaatst naar de onlinewereld. Populaire online veilingplatforms zoals vakantieveilingen.nl, catawiki.nl en onlineveilingmeester.nl verkopen via deze manier miljoenen producten aan consumenten.
Deze veilingsites zijn onder andere zo populair omdat het voor consumenten vrij eenvoudig is om mee te bieden. Doordat dergelijke online veilingplatforms zich richten op consumenten moeten zij rekening houden met de regelgeving rondom consumentenbescherming. In dit artikel bespreek ik wat in dit kader de belangrijkste aandachtspunten zijn voor online veilingplatforms.
Verschil openbare veiling en online veiling
Een veiling is een verkoopmethode waarbij producten per opbod of afslag worden verkocht. De hoogste bieder heeft de veiling ‘gewonnen’ en is daardoor verplicht het geveilde af te nemen. De producten die worden geveild, worden aangeboden door handelaren aan consumenten. Bij openbare veilingen wordt aan de consument de mogelijkheid geboden om lijfelijk bij de veiling aanwezig te zijn.
Dit is meteen het verschil tussen een online veiling: bij een online veiling vindt de volledig biedprocedure op afstand plaats. Het feit dat er speciale ‘kijkdagen’ worden georganiseerd waarbij de aangeboden producten kunnen worden bekeken, maakt een veiling dus nog niet een ‘openbare veiling’.
Aanwezigheid notaris of deurwaarder bij online veiling
De aanwezigheid van een notaris of deurwaarder bij een veiling is in de meeste gevallen verplicht. Zij houden toezicht op het verloop van de veiling. Een veiling zonder de aanwezigheid van een notaris of deurwaarder is strafbaar gesteld als economisch delict. Naar mijn mening is het moeilijk, zo niet onmogelijk voor online veilingen om te voldoen aan deze eis.
Bij de meeste online veilingen worden er namelijk meerdere producten of diensten tegelijkertijd geveild. Bovendien zijn sommige online veilingen 24/7 actief. Voor een notaris of deurwaarder is het onmogelijk om toezicht te houden op elk geveild product. Ik ben dan ook van mening dat de wetgeving moet worden aangepast, zodat er rekening wordt gehouden met de situatie rondom online veilingen.
Online veilingplatform is tussenpersoon
De producten die ter veiling worden aangeboden, zijn ingebracht door handelaren. De taak van het online veilingplatform is om de producten of diensten op de website te presenteren zodat hierop kan worden geboden. De consument krijgt dus te maken met twee partijen, namelijk met de verkopende handelaar en met het online veilingplatform. Volgens de wet kan de consument beide partijen aanspreken wanneer er bijvoorbeeld problemen zijn met de levering van het gekochte product.
Terhandstelling van algemene voorwaarden
Doordat de consument te maken krijgt met twee professionele partijen die waarschijnlijk hun eigen algemene voorwaarden hebben, moeten de voorwaarden van het online veilingplatform en die van de verkopende handelaar afzonderlijk aan de consument (elektronisch) ter hand worden gesteld.
Deze algemene voorwaarden moeten voor of tijdens het aangaan van de overeenkomst aan de consument worden gepresenteerd zodat hij deze kan opslaan en later terug kan lezen. Mocht dit niet zijn gebeurd, dan kan de consument deze voorwaarden vernietigen. De vernietiging kan hij mondeling of schriftelijk doorgeven aan de partij die zijn voorwaarden niet voor of tijdens het sluiten van de overeenkomst heeft voorgelegd.
Informatieplicht online veiling
Het veilingplatform moet voldoen aan de eisen die worden gesteld aan een ‘koop op afstand’, omdat bij online veilingen de volledige procedure op afstand plaatsvindt. Dit betekent dat het platform een informatieplicht heeft om bepaalde informatie te verstrekken aan de consument voordat door hem een (winnend) bod wordt uitgebracht.
Onder deze informatie valt informatie over de hoedanigheid van het platform en de verkopende handelaar. De wet noemt specifiek de identiteit, het vestigingsadres, de contactgegevens, het KvK-nummer en het BTW-identificatienummer. Daarnaast moet er duidelijke informatie worden verstrekt over het ter veiling aangeboden product, de veilingkosten, de betalingswijze, de wijze van levering en de van toepassing zijnde consumentenrechten.
Bedenktijd consument bij online veiling
Wanneer de veiling alleen online plaatsvindt en er dus geen mogelijkheid wordt geboden om lijfelijk bij de veiling aanwezig te zijn, is er sprake van een koop op afstand. De consument heeft in dit geval veertien dagen bedenktijd vanaf het moment dat hij het met de bieding gewonnen product heeft ontvangen.
Bij een dienst begint deze termijn te lopen vanaf het moment dat de consument de bieding heeft gewonnen. Binnen deze termijn kan de consument de koop ontbinden zonder dat hij hiervoor een reden hoeft op te geven. Dit recht moet duidelijk op het online veilingplatform worden weergegeven. Wanneer deze informatie ontbreekt, wordt de bedenktermijn verlengd met maximaal twaalf maanden tot het moment dat de consument over dit recht is geïnformeerd.
Uitzonderingen bedenktijd online veilingen
De wet noemt echter enkele situaties waarin de consument geen bedenktijd heeft:
- Dit is bijvoorbeeld het geval bij de verhuur van vakantieaccommodaties of auto’s.
- Ook toegangskaarten voor bijvoorbeeld concerten, musicals, museums, dierentuinen en pretparken vallen onder deze uitzondering.
De gedachte hierachter is dat voor het verstrekken van deze diensten capaciteit wordt gereserveerd en dat de verkopende handelaar bij een herroeping geen vervangende consument kan vinden. In het geval van een online veiling zal deze uitzondering alleen gelden voor een specifiek omschreven dienst gedurende een expliciet aangeboden periode.
Te denken valt aan een hotelovernachting op 1 februari 2017 in het ‘Grand Hotel Amrâth Kurhaus te Den Haag- Scheveningen’ of een toegangskaartje voor de musical ‘Soldaat van Oranje’ op kerstavond. De ter veiling aangeboden hotelovernachting bij een van de Fletcher hotels te reserveren voor een bepaalde periode of toegangskaartjes voor de dierentuin te gebruiken in het jaar 2017 vallen niet onder deze uitzondering.
- Een andere uitzondering waarvoor de bedenktijd niet geldt, zijn op maat gemaakte producten. Hieronder vallen fotoproducten, zoals een canvasdoek waarop een persoonlijke foto is afgedrukt. Een waardebon voor een dergelijk product valt dan weer niet onder de uitzondering.
- Bovendien kan de consument de overeenkomst niet herroepen wanneer het via de online veiling verkregen product snel kan bederven of een beperkte houdbaarheid heeft zoals levensmiddelen. Ook producten waarvan de verpakking is geopend en daarom niet meer door een andere consument kunnen worden gebruikt in verband met de hygiëne (make-up of bodylotion) vallen onder de uitzondering.
- Verder geldt er geen bedenktijd voor cd’s, dvd’s/bluray’s of cd-rom’s waar geen krimpfolie meer om zit en losse kranten/tijdschriften/magazines (niet zijnde abonnementen). Tot slot geldt de uitzondering niet voor producten die zijn verwerkt tot een ander product waarbij de verwerking niet meer is terug te draaien.
Dit artikel is eerder gepubliceerd in nr.1 2017 van ons magazine ICTRecht in de praktijk. Kijk in de online versie voor alle wetsverwijzingen.
