Binnenkort toestemming nodig om te mogen bellen

Wij schreven eerder over het wetsvoorstel tot invoering van een opt-in systeem voor telemarketing en tot afschaffing van het Bel-Me-Niet Register (BMNR). Begin dit jaar stemden de Tweede Kamer en Eerste Kamer unaniem in met dit voorstel. Dat betekent dat vanaf 1 juli 2021 de Nederlandse telemarketing aan banden wordt gelegd om zo de consumentenirritatie te verlagen.

Het huidige systeem

Momenteel mogen bedrijven en goede doelen consumenten zonder aanleiding bellen om bijvoorbeeld aanbiedingen te doen. Dit ligt anders wanneer de consument zijn of haar telefoonnummer heeft laten blokkeren in het BMNR en/of de bellende organisatie rechtstreeks heeft laten weten geen telefoontjes meer te willen ontvangen. In die gevallen is het niet toegestaan om telefonisch contact op te nemen met de consument. Op deze uitzondering geldt overigens weer een uitzondering, namelijk wanneer sprake is van een klantrelatie en het telefoontje betrekking heeft op gelijksoortige producten, diensten of schenkingen. In dat geval maakt het niet uit dat het telefoonnummer is opgenomen in het BMNR.

Wat gaat er veranderen?

Vanaf 1 juli 2021 verandert het systeem van ‘ja, tenzij’ naar ‘nee, tenzij’. Hiermee wordt aangesloten bij de bestaande regels voor digitale direct marketing (e-mail). Het versturen van een nieuwsbrief is alleen toegestaan wanneer de ontvanger toestemming heeft gegeven. Bij een betalende klant geldt dat een nieuwsbrief gestuurd mag worden, tenzij de klant heeft aangegeven geen nieuwsbrief te willen ontvangen. Dit opt-in systeem gaat straks ook gelden voor bellen.   

Ondernemers moeten rekening houden met de volgende regels:

• Telemarketing gericht op een consument of rechtsvorm zonder rechtspersoonlijkheid (eenmanszaak, vof) is verboden, tenzij die persoon daarvoor toestemming heeft gegeven. Toestemming moet vrij, geïnformeerd en ondubbelzinnig worden gegeven en gericht zijn op specifieke producten of diensten voor een specifieke periode.
• Op de ‘nee, tenzij'-regel zijn twee uitzonderingen van toepassing:

1. 1. Wanneer de persoon zelf een telefoonnummer bekend maakt en daarbij aangeeft dat dit nummer mag worden gebruikt voor telemarketing;
   2. Wanneer de persoon klant is van een bedrijf – dat wil zeggen wanneer hij/zij eerder een product of dienst heeft afgenomen en daarbij zijn telefoonnummer heeft doorgegeven – en de reclame betrekking heeft op soortgelijke producten of diensten. Voor goede doelen is het klantrelatie-begrip iets ruimer: iemand is klant wanneer hij/zij (1) eerder een schenking heeft gedaan, (2) vrijwilligerswerk heeft verricht, of (3) manifestaties van de goede doelenorganisatie heeft bijgewoond. De ratio achter de verruiming is dat deze branche zeer afhankelijk is van telefonische werving van fondsen en vrijwilligers.

• De bellende organisatie moet kunnen bewijzen dat sprake is van een klantrelatie.
• Bij gebreke aan een wettelijke termijn mogen organisaties zelf bepalen hoelang zij klantgegevens gebruiken voor telemarketing. Volgens de Code voor Telemarketing 2020 loopt een klantrelatie tot drie jaar ná afloop van een dienstenovereenkomst, donateurschap of laatste afname van een product. Let op: mocht deze zelfregulering in de praktijk onvoldoende werken (bijvoorbeeld omdat consumenten nog altijd geïrriteerd blijven), dan kan via een Algemene Maatregel van Bestuur een kortere termijn worden ingesteld.
• De consument/klant moet duidelijk en expliciet in de gelegenheid worden gesteld om kosteloos verzet aan te tekenen, zowel tijdens de verzameling van contactgegevens als bij ieder daaropvolgend gesprek. De eerste verzet-notificatie (bij verzameling) geldt overigens niet voor telefoonnummers die reeds vóór 1 juli 2021 zijn verzameld.
• Organisaties dienen altijd met een herkenbaar nummer te bellen.

En nu?

'Zomaar' mensen opbellen zit er straks niet meer in voor bedrijven en goede doelen. Organisaties zullen op creatieve en aantrekkelijke wijze moeten inzetten op het verkrijgen van toestemming van niet-klanten, en zullen deze goed moeten vastleggen voor bewijsdoeleinden. Tegelijkertijd zal er, voor bedrijven althans, in de praktijk niet veel veranderen. Het BMNR bevat namelijk al zo’n 10 miljoen nummers, waardoor veel organisaties zich reeds beroepen op de wettelijke uitzondering voor klantrelaties. Daarnaast blijft de termijn voor klantrelaties voorlopig gelijk. Voor goede doelen zal de nieuwe regeling echter een grotere klap zijn. Hoewel de wetgever hun tegemoet is gekomen door uitbreiding van het wettelijk klantrelatie-begrip, worden zij ernstig beperkt in hun mogelijkheden om potentiële donateurs en vrijwilligers te bereiken. Eén lichtpuntje: het enorme BMNR hoeft niet meer te worden geraadpleegd. Dat scheelt weer tijd, energie en kosten.

Deze blog is geschreven in samenwerking met stagiaire Arlette Meiring.