Beperken van aansprakelijkheid: wat is indirecte of gevolgschade?

Het is verreweg de meest gestelde vraag aan ons kantoor: hoe beperk ik mijn aansprakelijkheid zo veel mogelijk? Gisteren schreef ik over de absolute ondergrens van 'opzet en grove nalatigheid' die de wet stelt. Daarboven kan er veel, mits beide partijen het er maar over eens zijn. Een generieke beperking van de aansprakelijkheid kan, maar redelijker is vaak om onderscheid te maken naar diverse soorten aansprakelijkheid.

Het meest gebruikelijk is om aansprakelijkheid te beperken tot de totale waarde van het contract. Wie voor 5.000 euro aan diensten levert, kan dus maximaal voor 5.000 euro aansprakelijk worden gesteld. Bij langlopende contracten wordt vaak een aantal maanden aan facturen als maximum gehanteerd, eventueel met een absoluut maximum om al te dure maanden te kunnen dekken.

Soms wordt daarbij onderscheid gemaakt tussen rechtstreekse schade en gevolgschade. Voor gevolgschade stelt men zich dan volstrekt niet aansprakelijk (behalve opzet/grove nalatigheid) en voor directe/rechtstreekse schade tot het factuurbedrag.

ICT-contracten gebruiken vaak de termen "directe" en "indirecte" schade. Deze termen bestaan eigenlijk niet in het Nederlands recht. Ik dacht altijd dat het een Amerikaansrechtelijke leenterm was, en door letterlijk vertaalde Engelse contracten overgewaaid, maar het blijkt een oude Franse term uit het kooprecht te zijn.

In deze rechtszaak had de rechter de grootste moeite te achterhalen wat met deze term bedoeld werd. Hij concludeerde uiteindelijk dat waarschijnlijk met "directe schade" zou zijn bedoeld de schade om de wanprestatie als zodanig te herstellen. Indirecte schade zou dan de verder weg gelegen schade zijn, zoals gederfde omzet door het te laat krijgen van het bestelde.

Veel slimmer is een definitie op te nemen van wat er wel en niet onder deze twee termen valt. Of een op maat gesneden aansprakelijkheid kunnen introduceren. Zo zou een hostingprovider kunnen kiezen voor aansprakelijkheid gekoppeld aan downtime: als men onder de SLA garantie gaat, dan wordt per dag downtime 1/30e van de maandprijs terugbetaald. Of de klant ook werkelijk die schade heeft geleden, doet niet ter zake. Een SaaS-provider zou naast downtime ook responstijd (rekensnelheid) kunnen nemen als criterium. Immers een trage applicatie is vaak erger dan een applicatie die het gewoon even niet doet.

Je kunt je natuurlijk afvragen waarom je niet gewoon alle schade zou dekken tot aan het factuurbedrag (of een ander gewenst maximum). Eerst gaan steggelen over of een bepaalde post wel of niet gedekt is en daarná nog eens roepen dat je überhaupt maar tot 1000 euro aansprakelijk bent, zal de relatie niet ten goede komen.

ICTRecht Academy