Er zijn steeds meer online platformen waarop verschillende ondernemers hun producten of diensten kunnen aanbieden. Een belangrijke reden om voor deze constructie te kiezen is dat je als platform niet verantwoordelijk en aansprakelijk bent voor de door derden aangeboden producten of diensten. Hoe moet deze verhouding juridisch worden geduid, welke verantwoordelijkheden heeft het platform en wat zijn de belangrijkste afspraken die met verschillende partijen gemaakt moeten worden?
Dit is deel 1 uit de blogserie 'Bemiddeling bij online platformen' waarin we het gaan hebben over de juridische verhouding. De volgende blogposts zullen nog verschijnen:
- Deel 2: de verantwoordelijkheden van het platform
- Deel 3: de belangrijkste afspraken
De rechtsverhoudingen van een online platform
Voor partijen is het belangrijk om bij het aanbieden van producten of diensten via een online platform te kiezen voor de juiste rechtsverhouding. Meestal wordt gekozen voor agentuur of resellen. Het belangrijkste verschil tussen agentuur en resellen is dat de agent bemiddelt bij het sluiten van de overeenkomst, en de reseller zelf de overeenkomsten aangaat met klanten. Dat betekent dat als er iets mis is met de verkochte producten of de uitvoering van de dienst, de agent hiervoor niet aansprakelijk is. Daarnaast heeft de agent bij het einde van de agentuurovereenkomst veelal recht op een ‘goodwillvergoeding’.
De verhoudingen in geval van agentuur zien er als volgt uit:
Kenmerken agentuur
De agentuurovereenkomst is een speciale overeenkomst van opdracht. Er is sprake van een agentuurovereenkomst als de handelsagent (het platform) zich verbindt om voor een bepaalde of onbepaalde tijd te bemiddelen bij de totstandkoming van overeenkomsten tussen de principaal (de verkoper) en derden (klanten), zonder daarbij ondergeschikt te zijn.
Om als agent te kunnen worden aangemerkt, moet aan bepaalde eisen zijn voldaan. Deze eisen gelden niet alleen op papier. Het gaat erom hoe partijen in de praktijk met elkaar handelen en de tussen hen gesloten overeenkomst uitvoeren.
- De agent is een bemiddelaar.
- De agentuurovereenkomst is een duurovereenkomst.
- Agent is werkzaam tegen beloning.
- De agent is niet ondergeschikt.
Bemiddeling platform
Het platform bemiddelt bij de totstandkoming van de overeenkomst tussen klant en verkoper. Belangrijk is hierbij dat het platform dus niet in eigen naam en voor eigen rekening de overeenkomsten met de klanten sluit. Dat de betaling eventueel via het platform gaat, staat niet in de weg aan een rol als bemiddelaar.
Duurovereenkomst
Tegenover de klant heeft de bemiddeling een eenmalig karakter. De klant wil immers maar één overeenkomst sluiten. Tegenover de verkoper heeft de bemiddeling in principe een duurzaam karakter. Verkopers verbinden zich namelijk om voor een (on)bepaalde periode hun producten aan te bieden op het platform. Dit heeft tot gevolg dat er sprake is van een duurovereenkomst.
Beloning
Voor de verkochte producten of geleverde diensten ontvangt het platform een vergoeding. Vaak is dat een percentage van het aankoopbedrag.
Niet ondergeschikt
In een klassieke agentuurrelatie ligt het initiatief bij de principaal. Hoewel de agent een zelfstandige tussenpersoon is die zijn bemiddelingswerkzaamheden verricht zonder ondergeschikt te zijn aan de principaal, heeft de principaal wel de mogelijkheid om aanwijzingen te geven. Deze gezagsverhouding is een discutabel punt bij online platformen.
Doorgaans bepalen verkopers zelf de prijs van de producten of diensten. Maar meestal hebben de platformen het verder voor het zeggen. Denk bijvoorbeeld aan de hoogte van de vergoeding, de betaalvoorwaarden of soms zelfs welke algemene voorwaarden de verkoper dient te hanteren tegenover de klant. Vooralsnog is deze gezagsverhouding echter geen reden om het niet als agentuur te kwalificeren.
In deel 2 van deze blogserie gaan we in op de verantwoordelijkheden van een online bemiddelingsplatform.
Dit artikel is eerder gepubliceerd in ons magazine ICTRecht in de praktijk, nr. 1 2018.
Een agentuur- of resellerovereenkomst nodig?
Met onze generatoren op JuriDox maakt u snel, eenvoudig en tegen een gunstige prijs zélf uw juridisch document. Mocht u daarna toch een check willen op dit document, advies of meerwerk willen aanvragen, dan staan we voor u klaar.
