De ene persoon vind hem een held, de ander een vandaal en er zal ongetwijfeld ook een groepje graffiti artiesten zijn die vinden dat hij zijn ziel aan de commerciële duivel heeft verkocht. Ik heb het over de Engelse streetart artiest Banksy. Voor mij is zijn werk niet onbekend en bij wat gesurf naar afbeeldingen van de beste man stuitte ik op de website www.banksy.nl.
Voordat ik over de ontdekte website verder ga, eerst een korte introductie. Banksy is een van oorsprong Britse graffiti artiest, waarvan de identiteit zo veel mogelijk geheim wordt gehouden. Hij is vooral bekend geworden van door hem gemaakte stencil en sjabloon achtige graffitiwerken op straat, maar ook van het humoristich of met een politieke knipoog veranderen van bestaande kunst.Wie Google wijs gebruikt, zal veel voorbeelden vinden.
Verder is zijn werk nogal populair geworden, gezien de prijzen die voor zijn werk op veilingen worden gevraagd en geboden worden. Daarnaast is de film Exit Through the Giftshop zeker het kijken waard. Of de artiest het ook allemaal zo bedoeld heeft, veel geld of juist niks verdient en wel of geen hekel heeft aan de populariteit (hipheid) van (straat)kunst, laat zich gissen.
Terugkomend op de Nederlandse website. Je kunt daar een “echte” Banksy laten maken door de maker, ene Michiel. De juridische vraag die dan natuurlijk gaat opspelen, is.....Mag dat?? Ik ga er voor het gemak maar van uit dat de werken van de Britt auteursrechtelijk beschermd zijn, dus kort gezegt dat deze oorspronkelijk zijn en een persoonlijk stempel van de maker dragen.
Het antwoord op de vraag is: Nee dat mag niet, tenzij Michiel toestemming heeft van de rechthebbende, Banksy zelf dus. Je mag een werk niet openbaar maken en verveelvoudigen zonder toestemming van de rechthebbende en dat is wat de Nederlander wel doet. Voor eigen gebruik mag je best een werk nabootsen/na tekenen, dit staat gewoon in artikel 16b van de Auteurswet. Echter kun je op de Nederlandse website een schilderij bestellen en is er in mijn ogen gewoon commerciele verkoop en geen eigen gebruik. Hoe je trouwens toestemming vraagt aan Banksy zelf....ik heb geen idee, maar er is vast wel een vertegenwoordiger te vinden die zijn zaken en belangen behartigt.
Wat wel interessant is, zijn de opmerkingen op de site van Banksy (Engelse site) zelf, waarin hij aangeeft dat het werk gekopieerd mag worden, mits er geen sprake is van commercieel gebruik:
Please feel free to:
-Pretend you drew it yourself for art homework.
-Copy any Banksy imagery in any way for any kind of personal amusement.
-Make your own Banksy merchandise for commercial purpose.
Please dont't :
-Take images off my website and ‘license’ them for a huge fee to a fucking German calendar company .
Op deze manier geeft hij eigenlijk in vorm van een licentie aan wat anderen wel en niet mogen (voor zover de wet er al niet in voorziet natuurlijk). Wie wel eens in Londen is geweest, zal zien dat er best wat handelaren zijn die bekers, posters en shirtjes met werk van Banksy er op verkopen, terwijl hij daar, zoals ook op zijn website staat, geen toestemming voor heeft gegeven. Net zoals hij bedoelt met de Duitse kalenders.
Nu zullen er mensen zijn die zeggen: “Wat Banksy doet is illegaal, dus waarom zou hij eigenlijk ergens rechten op hebben?” Daarover in een volgende blog meer.
