Home / Nieuws & Blogs / Fataal ongeluk met zelfrijdende auto: Tesla medeschuldig

Fataal ongeluk met zelfrijdende auto: Tesla medeschuldig

| 21 september 2017

Op rtlz las ik dat de Amerikaanse Onderzoeksraad heeft geconcludeerd dat Tesla medeschuldig is aan het ongeluk in 2016 waarbij een bestuurder van een zelfrijdende Tesla om het leven kwam. De software van de zelfrijdende auto maakt het te gemakkelijk voor bestuurders om langere tijd niet op te letten, terwijl het bedrijf wel benadrukt dat bestuurders dit te allen tijde moeten blijven doen. Het was het eerste ongeluk waarbij de bestuurder van een zelfrijdende auto verongelukte en deze uitspraak heeft daarom een belangrijke positie in de doorontwikkeling daarvan.

Tijdens het ongeluk stond de Autopilot-modus van de Tesla aan, die de bestuurder ondersteunt bij diverse rijtaken. De auto kwam onder een vrachtwagen terecht die de weg overstak en de auto over het hoofd had gezien. Door gebrekkig gebruik door Tesla van de radarsensoren zag de Autopilot de vrachtwagen niet. Tesla was terughoudend in het gebruik van de sensoren, omdat ze vaak onterecht een waarschuwing gaven voor objecten die niet een direct gevaar vormde, zoals een blikje.

Het systeem maakte daarom vooral gebruik van de camera’s, welke niet ver genoeg vooruit konden kijken en niet goed in staat waren een wit voertuig tegen een witte lucht te onderscheiden. Daarnaast vertrouwde de bestuurder van de Tesla zelf teveel op het systeem waardoor hij niet aan het opletten was.

Aanpassingen software en sensoren zelfrijdende Tesla

Na het ongeluk heeft Tesla een aantal wijzigingen doorgevoerd. Zo hebben ze de software geüpdatet, zodat de radarsensoren van de auto meer gebruikt worden. Als de sensoren een eventueel gevaar oppikken, begint de auto al langzaam te remmen. Bovendien vergelijkt de software de data van andere Tesla’s om daarvan te leren. Als een object eenmaal als veilig is aangemerkt, wordt daar in het vervolg niet meer voor geremd.

Bestuurders moeten daarnaast verklaren dat ze begrijpen dat de Autopilot alleen onder bepaalde omstandigheden veilig is om te gebruiken. Namelijk op een gelijkvloerse snelweg met goede weersomstandigheden. Bovendien is de tijd verkort dat een bestuurder het stuur mag loslaten. De Onderzoeksraad acht deze maatregelen echter niet toereikend. Zo is het bijvoorbeeld nog steeds mogelijk om de Autopilot te gebruiken als je je niet op een gelijkvloerse snelweg bevindt.

Tesla benadrukt de eigen verantwoordelijkheid die bestuurders hebben om altijd op te blijven letten terwijl de Autopilot-modus aan staat. De Autopilot is een rij-assistent en maakt de auto slechts deels zelfrijdend. Het doel van Tesla is om uiteindelijk naar een geheel zelfrijdende auto te gaan, maar daar is voorlopig nog geen sprake van.

Wie is aansprakelijk bij ongelukken met zelfrijdende auto’s?

Dit doet de vraag rijzen wie aansprakelijk is voor zelfrijdende auto’s in geval van een ongeluk. In principe geldt dat de bestuurder, de persoon die achter het stuur zit, aansprakelijk is. Hij heeft tenslotte de controle over de auto. In het merendeel van de ongevallen is een menselijk doen of nalaten de oorzaak.

Met de komst van de volledig autonoom zelfrijdende auto wordt dit enigszins gecompliceerder. De auto maakt dan autonoom beslissingen en de bestuurder heeft daar geen invloed meer op. Er is dan geen sprake meer van een doen of nalaten van de mens. Het is de software van de auto die niet goed functioneert en bijvoorbeeld een situatie verkeerd interpreteert of niet goed communiceert met een stoplicht. Op dit moment is de zelfrijdende auto echter nog in de testfase. De huidige Autopilot geldt, zoals Tesla aangeeft, meer als een rij-assistent. Er dient altijd een mens achter het stuur te zitten om in te kunnen grijpen waar nodig.

De verantwoordelijkheid in geval van een ongeluk kan bij verschillende partijen liggen: de bestuurder / bezitter van de auto of de fabrikant. De fabrikant moet de auto op zo een manier programmeren dat de auto zo veilig mogelijk is voor zowel inzittenden als medeweggebruikers. We hebben het hier over productaansprakelijkheid of aansprakelijkheid voor gebrekkige zaken. Aan de andere kant is er de aansprakelijkheid van de bestuurder of houder van de auto die ook invloed kan uitoefenen op de situatie. Hierbij kan je denken aan het niet opletten van de bestuurder, maar ook aan het negeren van foutmeldingen.

De Amerikaanse Onderzoeksraad is dan ook tot een gedeelde aansprakelijkheid gekomen. De techniek van Tesla maakt het bestuurders te makkelijk om op de automatische piloot te vertrouwen en zich langere tijd niet bezig te houden met het besturen van de auto. Aangezien het systeem zich niet altijd automatisch aanpast aan gevaren, is dit wel nodig. Het systeem zorgt ervoor dat het risico op verkeerd gebruik door de bestuurder aanwezig blijft. Mede hierdoor is Tesla deels schuldig bevonden aan het ongeval. Echter zijn ook beide bestuurders schuldig bevonden.

Wetgeving over zelfrijdende auto’s

De Onderzoeksraad benadrukt het belang dat er snel minimale eisen komen waar zelfrijdende auto’s aan moeten voldoen. De Duitse regering heeft onlangs een wet aangenomen waar regels instaan voor het testen van zelfrijdende auto’s op de openbare weg. Het is op grond van die wet onder meer verplicht om een zwarte doos aan boord te hebben die in geval van een ongeluk kan vaststellen of de auto of de persoon reed. Aan de hand van die gegevens kan na afloop worden bepaald wie aansprakelijk is. Ook heeft Duitsland als een van de eerste landen wereldwijd richtlijnen gepubliceerd waarin ethische regels staan omtrent zelfrijdende auto’s. Zo moet een mens altijd beschermd worden, ook als dat betekent dat een dier of de omgeving wordt geschaad.

In Nederland is voorlopig alleen regelgeving aanwezig voor het testen van zelfrijdende auto’s. Het testen ervan is toegestaan, maar wel moet eerst een ontheffing worden aangevraagd bij de RDW. Qua aansprakelijkheid geldt voorlopig in ieder geval nog dat de bestuurder zelf verantwoordelijk is. Alleen wanneer het systeem niet goed werkt, kan de fabrikant verantwoordelijk zijn. Met de komst van de volledig autonome auto zou dat in de toekomst wel eens kunnen gaan veranderen.

Fotocredit: Tesla Model S - Pasa47 - Flickr - CC BY 2.0

 

Lijkt het je leuk om te adviseren over de laatste ontwikkelingen in ICT- , privacy- en internetrecht?

Een goede start, of voortzetting van je juridische carrière is gegarandeerd met een traineeship van de ICTRecht Academy. Bij de ICTRecht Academy word je de door ICTRecht opgebouwde praktijkkennis bijgebracht die jij nodig hebt. Want een ICT-jurist is nooit uitgeleerd. Daarnaast hebben we doorlopend een uitdagende WO-stage voor laatstejaars rechtenstudenten en meerdere vacatures op het gebied van juridisch privacy- en/of cloudadvies.